स्तनदा मातांसाठी कोरोनाच्या काळात स्तनपानाची मार्गदर्शक तत्वे कुठलीही लक्षणे नसलेल्या व कोरोना नसलेल्या आईने नियमित जसे आपण स्तनपान करतो तसे मास्क न घालता स्तनपान केले तरी चालेल. फक्त बाळाला हाताळताना आधी हात धुणे व मगच बाळाला जवळ घेणे. स्तनदा मातांना इतरां पासून सोशल डीसटन्सिंगचे नियम पाळावे.
आई कोरोना संशयित / कोरोना बाधित असल्यास व लक्षणविरहीत / सौम्य लक्षणे असल्यास –
- बाळांतपण झाल्यावर आई आणि बाळाला एकत्र ठेवता येईल. तसेच लगेचच स्तनपान सुरु करता येईल.
- तिने नेहमी करत्तात तसे स्तनपान सुरु ठेवावे . आईच्या दुधातून कोरोनाची बाधा होत नाही.
- स्तनपान करताना आईने मास्क वापरावा . दोन वर्षा पर्यंतच्या मुलांना मात्र मास्क वापरू नये.
- शक्यतो बाळ व आईचा एखाद्या मदतनीसा शिवाय इतरांशी संपर्क नको.
- आईला मदत करणाऱ्या मदतनीसाने मास्क, ग्लोव्हज, मेडिकल गाऊन वापरावा व आईशी कमीतकमी संपर्क ठेवावा.
- आईने दर सहा ते आठ तासांनी मास्क बदलावा.
- आईला कोरोना असला तरी तिच्या दुधातून बाळाला संरक्षण देणाऱ्या अँटीबॉडीज जातात.
- बाळाला दर वेळेला स्तनपाना साठी घेताना २० सेकंद तरी साबणाने हात धुवावे व हँड सॅनीटायजरचा वापर करावा.
डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा
आई कोरोना बाधित असून तीव्र लक्षणे असल्यास –
स्तनदा मातांसाठी कोरोनाच्या काळात स्तनपानाची मार्गदर्शक तत्वे आईला खोकल्याचा त्रास असल्यास ही ती मास्कचा वापर करून कोणाच्या तरी मदतीने स्तनपान चालू ठेवू शकते. पण अशा स्थितीत आईला स्तनपान चालू ठेवणे त्रासदायक ठरू शकते. त्यामुळे अशा वेळी परिस्थितीचा अंदाज घेऊन बालरोगतज्ञ, आई व नातेवाईकांनी चर्चा करून दोन पैकी एक निर्णय घ्यावा. पहिला पर्याय आईने वाटी मध्ये दुध काढून द्यावे व ते इतराने बाळाला वाटी चमचणे पाजावे किंवा आईला सोयीस्कर काय आहे व तिची स्थिती बघून पावडरचे दुध अपवादात्मक स्थितीत वापरता येईल. नवजातशिशु व लहान मुलांना कोरोनाचा संसर्ग झाला तरी तो सौम्य किंवा लक्षणविरहीत असतो. म्हणून त्यांना धोका नाही. तसेच त्यांच्या कडून इतरांना कोरोन संसर्ग होण्याचा धोका खूप कमी आहे पण यावर अजून संशोधन आवश्यक आहे.
वरील सर्व निर्देश हे जागतिक आरोग्य संघटनेने दिले असले तरी पाश्चिमात्य देशांमध्ये तसेच भारतातील काही नवजात शिशूतज्ञांच्या मते आई कोरोना बाधित असल्यास स्तनपानाचा निर्णय हा पालकांशी चर्चा करून मिळून घेतला जावा.
बऱ्याच देशांमध्ये जिथे कमीबाळंतपण होतात आणि सुविधा चांगल्या आहेत, तिथे बाळाला आईच्या संपर्कातून कोरोना होण्याची शक्यते बद्दल सांगितले जाते. जन्मा नंतर आई व बाळाची तपासणी केली जाते. २४ तासात आईचा रिपोर्ट पॉजिटिवअसल्यास आई पासून बाळाला वेगळे ठेवले जाते व सोबतचे नातेवाईक किंवा रुग्णालयातील परिचारिका बाळाला आई पासून १४ दिवस वेगळे ठेऊन पावडरचे दुध पाजू शकते. बाळाचा रिपोर्ट पॉजिटिवअसल्यास बाळाला पाजणाऱ्यानी वयक्तिक सुरक्षेचे कवच वापरावे. चौदा दिवसा नंतर बाळाला आई कडे दिले जाऊ शकते. नंतर स्तनपान सुरु करण्यासाठी आईला प्रेरित करावे. हे निर्देश जागतिक आरोग्य संघटनेचे नसले तरी अशा प्रकारे सर्व जोखीम सांगून पालक व डॉक्टरांनी चर्चा करून एकत्रित निर्णय घेतला जावा असे पाश्चिमात्य देशातील वैद्यकीय जर्नल सांगतात.
सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता