डोळे येणे हे कोरोनाचे पहिले लक्षण असू शकते!

डोळे येणे हे कोरोनाचे पहिले लक्षण असू शकते!

डोळे येणे हे कोरोनाचे पहिले लक्षण असू शकते! चीन मध्ये व जगात पहिल्यांदा कोरोना बद्दल जाहीरपणे नव्या व घातक विषाणू संसर्गाला सुरुवात झाली आहे असा सुतोवाच करणारे डॉ. ली वेनलीआंग हे नेत्रतज्ञच होते. पुढे त्यांचा ही कोरोनाने मृत्यू झाला. आज दुखाची गोष्ट म्हणजे डोळे येणे हे कोरोनाचे पहिले लक्षण असू शकते याबद्दल अजून अनेकांना पुरेशी माहिती नाही. भारतात कोरोनाचे काही रुग्ण असे आहेत ज्यांना वैद्यकीय इतिहास विचारल्यावर सांगितले कि त्यांच्या आजाराची सुरुवात डोळे येण्याने झाली होती. तसेच अनेक नेत्ररोग तज्ञांनी डोळे आलेल्या म्हणजे कंजक्टीवायटीस झालेल्या रुग्णांना कोरोनाची शंका व्यक्त केली व तपासणी केल्यावर कोरोनाचे निदान झाले.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

महाराष्ट्र ऑफथॅल्मिक सोसायटीचे राज्याचे सचिव नेत्ररोगतज्ञ डॉ. वर्धमान कांकरिया सांगतात की सध्या साथीच्या वातावरणात डोळे आलेला रुग्ण कोरोनाचा असू शकतो ही शक्यता आहे. त्यातच जर तुमचा कोरोना रुग्णाशी संपर्क आला असेल, तुमच्या कुटुंबातील एखाद्या सदस्याचे कोरोना असल्याचे निदान झाले असेल व तुमचे डोळे आले असतील तर हेच लक्षण कोरोनाची सुरुवात असू शकते. अजून डोळे येणे या लक्षणाची कोरोनासाठी टेस्टिंग करण्याच्या निर्देशात समावेश नसला तरी राज्यातील व देशातील नेत्ररोग तज्ञांचा सल्ला घेऊन तो करण्याची गरज आहे.

पुढील लोकांचे डोळे आल्यास जास्त शक्यता आहे की डोळे येणे हे कोरोनाचे पहिले लक्षण आहे – -डॉक्टर, पॅरामेडिकल स्टाफ – पोलीस -स्वच्छता कर्मचारी -फिल्ड वर कोरोना वार्तांकन करणारे पत्रकार -थेट लोकांमध्ये काम करणारे सामाजिक कार्यकर्ते – हॉटस्पॉट, कन्टेनमेंट झोन मधील सर्व नागरिक

तुमचे डोळे आले असतील तर काय करावे

  • आपल्या नेत्र रोगतज्ञांना फोन द्वारे फोटो पाठवून टेली कन्सलटेशन घ्यावे.
  • आपण कोरोनाची जोखीम जास्त असलेल्या वर दिलेल्या घटकात आहात का ? हे सांगावे.
  • नेत्ररोगतज्ञ वैद्यकीय इतिहास जाणून तुम्हाला कोविड रुग्णालयात जायचे का व कोरोनाची तपासणी करणे गरजेचे आहे का ? या विषयी पुढील सल्ला देतील.
  • डोळे येण्यासाठी औषध दुकानातून प्रीस्क्रीपशन व नेत्र रोगतज्ञांच्या सल्ल्या शिवाय ओव्हर द काऊनटर डोळ्याचे ड्रॉप घेणे हे सर्रास केले जाते. पण साथीच्या या काळात व इतर वेळी ही असे मुळीच करू नये. याने डोळ्यांना इजा होऊ शकते .

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

पाळीव प्राण्यांचा कोरोनापासून बचाव आणि संसर्गाची शक्यता

पाळीव प्राण्यांचा कोरोनापासून बचाव आणि संसर्गाची शक्यता

पाळीव प्राण्यांचा कोरोनापासून बचाव आणि संसर्गाची शक्यता कुत्रे मांजर या घरातील पाळीव प्राण्यांना ही मानवा कडून कोरोना संसर्गाचा धोका आहे. म्हणून   पाळीव प्राण्यांची काळजी कशी घ्यावी हे समजून घ्यायला हवे . त्यासाठी खालील टिप्स –

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • पाळीव प्राण्यांचा कोरोनापासून बचाव आणि संसर्गाची शक्यता पाळीव प्राण्यांना कोरोना बाधित व्यक्ती कडून संसर्ग होण्याचे काही पुरावे इतर देशांमध्ये सापडले आहेत म्हणून अशी व्यक्ती अलगीकरणात राहते तेव्हा प्राण्यांपासून ही लांब राहावे.
  • पाळीव प्राण्यांकडून मानवाला संसर्ग होण्याची शक्यता अत्यंत कमी आहे व अजून यावर पुरेसे संशोधन झालेले नाही. म्हणून पाळीव प्राण्यांना आधी सांभाळ करताय तसेच करायला हरकत नाही. मात्र पाळीव प्राणी आजारी असल्यास त्याचे त्वरित उपचार करावे.
  • पाळीव प्राण्याची तब्येत बरी नसल्यास त्याच्या जवळ जाताना मास्कचा वापर करावा व प्राणी हाताळल्यावर हात धुवून घ्यावे.
  • बाहेर गेल्यावर मानवाने जे इतरांना पासून ६ फुट लांब राहण्याचा सोशल डीस्टन्सिंगचा नियम पाळावे.
  • पाळीव प्राण्यांना इतर घरातील पाळीव प्राण्यांशी संबंध येऊ देऊ नये
  • पाळीव प्राण्यांना नियमित अंघोळ घालने व त्यांची स्वच्छता ठेवणे
  • ५ वर्षा खालील मुले व ६० वर्षा वरील ज्येष्ठांनी शक्यतो पाळीव प्राण्यांपासून लांब राहावे .
  • लॉकडाऊन नंतर प्रवास करायचा झाल्यास पाळीव प्राण्यांना सोबत घेऊन प्रवास करणे टाळावे.
  • पाळीव प्राण्यांची व तुमची झोपण्याची जेवणाची जागा शक्यतो वेगळी ठेवा
  • वेटरनरी प्राण्यांच्या डॉक्टरांकडून घरातील पाळीव प्राण्यांचे नियमित लसीकरण पूर्ण करून घ्या .

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

माती, खडू खाण्याचा आजार

माती, खडू खाण्याचा आजार

माती, खडू खाण्याचा आजार लहान मुलांना माती किंवा इतर गोष्टी खाण्याची सवय असते. यात खडू, पाटीची पेन्सिल, पेपर, साबण, प्लॅस्टर, भिंत चाटणे, क्ले, कोळसा, राख, पेंट, खेळणी चाटणे अशा अनेक गोष्टींचा समावेश असतो. थोड्याफार प्रमाणात कळत नसल्याने दुसऱ्या वर्षापर्यंत या गोष्टी नॉर्मल असतात, पण दुसऱ्या वर्षानंतर सतत एक महिना अशी माती व इतर वस्तू खाण्याची लक्षणे दिसत असल्यास त्याला ‘पायका’ असे म्हटले जाते व उपचाराची गरज असते. 

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

वय 
मुलांमुलींमध्ये २ वर्षांपासून ते १८ वर्षांपर्यंत हा आजार कधीही दिसू शकतो. अनेक जणांना मोठे झाल्यावरही त्यातच महिलांना गरोदर असतना माती, खडू खाण्याची इच्छा होते. लहान मुलांमध्ये मतिमंदत्व, स्वमग्नता (ऑटिझम) तसेच इतर मानसिक आजारात याचे प्रमाण जास्त आढळून येते. 

कारणे 
– माती, खडू खाण्याचा आजार सहसा शरीरात लोहाची कमतरता माती व इतर गोष्टी खाण्याची इच्छा होण्यामागचे मुख्य कारण असते. त्यासोबत झिंक व काही प्रमाणात कॅल्शियमची कमतरता असते, पण कॅल्शियमपेक्षाही लोह हाच यात महत्त्वाचा घटक आहे. 
– मानसिक तणावामुळे ही मुले माती खातात. पालकांचे मुलांकडे दुर्लक्ष होत असेल, तर मुले लक्ष वेधून घेण्यासाठी माती खातात. दुष्परिणाम माती खाल्ल्यामुळे जंताचा त्रास तर होतोच, शिवाय जेवण कमी जाते व शरीरात इतर जीवनसत्वांची कमतरता निर्माण होते. तसेच खडे किंवा खात असलेल्या इतर गोष्टी पोटात अडकून आतड्यांमध्ये अडथळा निर्माण होऊ शकतो.   यासाठी ऑपरेशनही करण्याची गरज पडू शकते. 
– माती व इतर गोष्टी खाणाऱ्या मुलांमध्ये जुलाब व कुपोषणाचे प्रमाण जास्त असते. 

उपचार 
– यासाठी तीन महिने सहा मिलीग्रॅम प्रती किलोग्रॅम याप्रमाणे रोज रात्री झोपताना लोहाचे औषध द्यावे लागते. तीन महिन्यांनंतर गरज असल्यास १ मिलीग्रॅम प्रती किलोग्रॅम या कमी डोसमध्ये ते सुरू ठेवावे लागते. 
– यासोबत तीन दिवस रात्री झोपतना जंताची गोळी – अल्बेनदेझोल किंवा डोसाप्रमाणे पातळ औषध स्वरुपात द्यावी लागते. लोह दिल्यावर काही दिवसांनी माती खाणे कमी झाले तर जंताची गोळी तीन महिन्यांनी एकदा परत द्यावी लागते. 
– माती खाणाऱ्या मुलांना अधिक मानसिक आधार द्यावा. त्यांना माती खाताना बघितले तर लगेच रागावू नये. याविषयी त्यांना भीती दाखवून, मारून ही सवय जात नाही. 
– उपचार सुरु केल्यावर मुलाला माती खाण्याची संधी मिळणार नाही, याबद्दल दक्षता घ्यावी. 
– माती , खडू, पेन्सिल खाताना दिसला तर त्याला याबद्दल प्रेमाने सांगून, या गोष्टी त्याच्याकडून घ्याव्यात व त्याच्या आवडत्या खेळणी, वस्तू द्याव्यात. 

सदरील माहिती आपण सकाळ मध्येही वाचू शकता

आरोग्य सेतू अॅप कसे वापरावे?

आरोग्य सेतू अॅप कसे वापरावे?

आरोग्य सेतू अॅप कसे वापरावे आरोग्य सेतू हे कोरोना केसचा संपर्कात आलेल्यांची माहिती मिळवण्यासाठी बनवलेले भारत सरकारचे अधिकृत अॅप आहे. हे अॅप आता हवाई प्रवासा दरम्यान व काही शासकीय कार्यालयांमध्ये सक्तीचे करण्यात आले आहे. हे अॅप पुढील प्रमाणे वापरता येईल

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • अॅप डाउनलोड करण्यासाठी ते गुगल किंवा अॅपलच्या प्ले स्टोर मधून डाउनलोड करावे.
  • लगेचच अॅप तुम्हाला तुमच्या पसंतीची भाषा विचारेल. मराठीत सह अॅप ११ भारतीय भाषेत उपलब्ध आहे.
  • रजिस्टर असे म्हंटल्यावर आपले लोकेशन म्हणजे आपण कुठे असणारा आहोत याला एक्सेस करण्याची अॅप ला परवानगी द्या.
  • पुढे मोबाईल नंबर अॅप मध्ये भरावा लागतो. या नंतर एक ओटीपी नंबरचा संदेश मोबाईलवर  येईल जो भरला कि अॅप सुरु होईल.
  • एकदा अॅप सुरु झाले कि तुम्हाला ब्लूटूथ सतत चालू ठेवायचे आहे तसेच लोकेशन शेअरिंग च्या फोन मधील सेटिंग ला  ‘ ऑलवेज ‘ असे ठेवायचे आहे.
  •  आरोग्य सेतू अॅप कसे वापरावे सर्व प्राथमिक माहिती भरल्यावर अॅप तुम्हाला गेल्या ३० दिवसातील परदेश प्रवासाला बद्दल विचारते.
  • यानंतर तुम्हाला सध्या ची लक्षणे असल्याची पडताळणी काही प्रश्न विचारून अॅप करते  तसेच तुम्ही स्वयंसेवक म्हणून कोरोनाच्या साथीत काम करण्यास तयार आहात का हे ही विचारते. तयार असल्यास परत २० सेकंदात तुमची स्व चाचणी साठी काही आरोग्य बाबत प्रश्न विचारते.
  • जर लक्षणांना वरून तुम्हाला कोरोना असल्याची शंका असल्यास तसे सांगितले जाते व टेस्ट करण्याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो.
  • यानंतर जर तुमचा कोरोनाच्या रूग्णाशी संपर्क येत असेल तर तुम्हाला अॅलर्ट केले जाते किंवा तुमचा नुकताच संपर्कात आलेला कोरोना बाधित झाला असेल तर तुम्हाला त्या विषयी अॅलर्ट केले जाते. यानंतर विलगीकरण कसे करायचे याच्या सूचना दिल्या जातात.
  • यासोबतच देश भरातील कोरोना साठीच्या हेल्पलाईन नंबर्सची माहिती या अॅप वर दिलेली आहे. तसेच केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाच्या कोरोना विषयीचे सर्व ट्वीट ही अॅप वर दिसतात.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

‘कोरोना’चा रुग्ण कधीपर्यंत इतरांना संसर्गित करू शकतो!

‘कोरोना’चा रुग्ण कधीपर्यंत इतरांना संसर्गित करू शकतो!

‘कोरोना’चा रुग्ण कधीपर्यंत इतरांना संसर्गित करू शकतो! सध्या अनेक रुग्ण ७ दिवसांनी सौम्य लक्षणे असल्यास घरी पाठवले जात असले आणि घरी अलगीकरणात ( आयसोलेशन ) राहायला सांगितले जात असले तरी नेमके कधी पर्यंत अलगीकरणात राहायचे हे मात्र अनेकांना नीट माहित नाही. हे किती दिवस कोरोणाचा बरा झालेला रुग्ण इतरांना संसर्ग करू शकतो यावर ठरेल. याचे उत्तर प्रत्येक देशा गणिक आणि व्यक्ती गणिक बदलू शकते. पण याचे शास्त्रीय उत्तर आहे जो पर्यंत व्यक्ती ची लक्षणे पूर्ण जात नाहीत आणि जो पर्यंत टेस्ट कोरोना निगेटिव्ह येत नाही तो पर्यंत कोरोनाचा रुग्ण इतरांना संसर्गित करू शकतो.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

    ‘कोरोना’चा रुग्ण कधीपर्यंत इतरांना संसर्गित करू शकतो! सिंगापूर मधील एका अभ्यासात असे दिसून आले की बाधित झाल्यावर व पॉझीटीव असला तरी तो ११ दिवसच इतरांना संसर्गित करतो. पण या अभ्यासाच्या निष्कर्षावर अवलंबून राहता येत नाही. कारण चीन मध्ये एका अभ्यासात रुग्ण बरा झाला व निगेटिव्ह असला  तरी ३० दिवसांपर्यंत इतरांना संसर्गित करू शकतो असे दिसून आले. आपल्या देशा साठी याच्या मधला आकडा सध्या संशोधन होई पर्यंत ग्राह्य धरला जाऊ शकतो. म्हणून रुग्णालयातून  ७ दिवस झाल्यावर टेस्ट करणार नसाल तर घरी १४ दिवस असे एकूण २१ दिवस आयसोलेशन मध्ये राहिल्यास चांगले. यात चौदाव्या दिवशी जर टेस्ट केली व ती निगेटिव्ह असेल व कुठली ही लक्षणे नसतील तर १४ दिवसा नंतर आयसोलेशन संपवण्यास हरकत नाही. पण चौदाव्या दिवशी टेस्ट निगेटिव्ह असून लक्षणे गेली नसतील तर मात्र आयसोलेशन लक्षणे संपे पर्यंत चालू ठेवावे.  हे आयसोलेशन स्वतः साठी महत्वाचे आहेच पण आपल्या कुटुंबाला व संपर्कात येणाऱ्या इतरांना संसर्ग होऊ नये म्हणून ही महत्वाचे आहे.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

फ्लूची लस घेण्यास हरकत नाही

फ्लूची लस घेण्यास हरकत नाही

फ्लूची लस घेण्यास हरकत नाही पावसाळा सुरू झाल्यावर ताप आणि खोकला आल्यास हा नियमित ऋतूमानाप्रमाणे येणारा सर्दी खोकला की कोरोना हे निदान करणे अवघड जाईल. त्यामुळे सर्वांनी, त्यातच लहान मुलांनी आणि ज्यांना परवडत असेल त्यांनी फ्लू म्हणजे सर्दी खोकल्याची लस घेतलेली चांगली.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

फ्लूची लस घेण्यास हरकत नाही या लसीचा एकच डोस घ्यावा लागतो. लस घेताना एक गोष्टीकडे लक्ष ठेवावे.फ्लूची लस उत्तर ध्रुव आणि दक्षिण ध्रुव अशी दोन प्रकारांमध्ये उपलब्ध असते. भारतासाठी उत्तर ध्रुवासाठीची लस वापरावी, असे निर्देश आहेत. हे एनएच म्हणजे नॉर्दन हेमीस्फीअर असे लसीच्या पाकिटावर लिहिलेले असते. हे तपासून किंवा डॉक्टरला विचारून लस द्यावी. चुकीने बऱ्याच ठिकाणी एसएच म्हणजे दक्षिण ध्रुवाची लस वापरली जाते.पण भारतीय नागरिकांसाठी या लसीचा उपयोग नाही. ही लस घेण्याचे दोन फायदे आहेत. नियमित होणारा सर्दी-खोकला टळेल. कुठल्या ही व्हायरल आजारानंतर प्रतिकारशक्ती कमी होते व अशावेळी कोरोनाची लागण होण्याची शक्यता जास्त असते. हा एक जोखीम वाढवणारा घटक कमी होईल.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

आधी आरोग्यमंदिरे उभारा

आधी आरोग्य मंदिरे उभारा

आधी आरोग्यमंदिरे उभारा सध्या उद्धव ठाकरे यांच्या अयोध्या दौऱ्या विषयी सर्वत्र चर्चा सुरु आहे. कुठल्या पक्षाचा राजकीय अजेंडा काय असावा हा त्या पक्षाचा प्रश्न आहे. पण सध्या शिवसेनेकडे असलेले आरोग्य खाते , गेल्या काही वर्षात दुर्लक्षित असलेले महाराष्ट्राचे आरोग्य क्षेत्र हे सगळे पाहता शिवसेनेकडे इतर सर्व खाती बाजूला ठेवली तरी केवळ या एका खात्यामध्ये काम करण्यासाठी सर्वाधिक वाव आहे असे शिवसेनेला आणी पक्षश्रेष्ठींनी का वाटू नये याचे आश्चर्य वाटते. धार्मिक , भावनिक, मराठी अस्मिता इत्यादी मुद्द्यांच्या तुलनेत आरोग्याच्या प्रश्नांवर कधीच राजकारण होत नाही आणी राजकीय पटलावर कधीच आरोग्याचे प्रश्न प्राधान्याचे ठरत नाहीत. याचा दोष याची मागणी न करणाऱ्या जनतेमध्ये आहे कि पक्षाची धोरण – दिशा ठरवणार्या ‘ हाय कमांड’ मध्ये कि यावर सतत आवाज उठवणारी माध्यमे , आरोग्य अभ्यासक वा अॅक्टीविस्ट कमी पडतात याचे निदान करायला हवे. महाराष्ट्रातील आरोग्य क्षेत्राच्या फाटलेल्या आभाळाच्या पार्श्वभूमीवर अयोध्येत राम मंदिराचा लढा देण्यास निघालेल्या उद्धव ठाकरे यांना आवर्जून सांगेवेसे वाटते कि अयोध्येत राम मंदिर उभारा किव्हा नका उभारू पण त्या आधी काही प्राथमिक आरोग्य केंद्रांना , उप जिल्हा रुग्णालयांना , शासकीय रुग्णालयांना जरूर भेटी द्या . देव महत्वाचा आहेच पण हाल अपेष्टा सहन करणारा रुग्णही तितकाच महत्वाचा आहे.
महाराष्ट्रात १८१६ प्राथमिक आरोग्य केंद्रे , ४०० हून अधिक ग्रामीण रुग्णालये , ७६ उपजिल्हा रुग्णालये व २३ सिविल हॉस्पिटल्स अशी अवाढव्य पायाभूत सुविधा आहे. एवढे मोठे यंत्रणेचे जाळे हे गृह विभाग सोडले तर इतर कुठल्याही विभागाकडे नाही. पण या सुविधा गैर व्यवस्थापन , अत्यंत दुर्लक्षित मानव संसाधन व्यवस्थापन , डॉक्टर, नर्स अश्या बौद्धिक संपदेचा तुटवडा आणी आरोग्य क्षेत्राचा चेहरा मोहरा बदलायचाच आहे या इच्छाशक्ती अभावी केवळ निरुपयोगी इमारती मध्ये रुपांतरीत झाल्या आहेत. याचे सगळ्यात म्हत्वाचे कारण म्हणजे धोरण लकवा आणी कुठलेही निश्चित वेळेचे बंधन असलेले ध्येय नसणे . कुठल्या दिशेने कसे जायचे आहे याचे काही धोरण ध्येय नसल्याने तात्कालिक दिखाऊ योजनांचे साजरिकरण एवढेच काय ते आरोग्य विभागात होते आहे. आज आरोग्य क्षेत्रात जी काही पाऊले उचलली जात आहेत ती केवळ एखाद्या मोठ्या घटनेला आणी माध्यमात गवगवा झालेल्या समस्येला तात्पुरत्या मलमपट्टया व त्याही ही दिखाऊ अंगविलेपन स्वरुपाच्या प्रतिक्रिया आहेत . उदाहरणार्थ नाशिक ला अधिक बालमृत्यू झाले कि त्या रूग्णालया पूर्ती खरेदी किव्हा पदे भरणे . राज्यातील प्राधान्याने लक्ष देण्याच्या पहिल्या दहा समस्या कुठल्या . त्यातही उपचारार्थ आणी प्रतिबंधनात्मक असे वर्गीकरण केलेली प्राधान्य कुठली. याचे सविस्तर रूट कॉज अॅनॅलीसीस करून दूरागामी प्रभाव टाकू शकतील अशा उपाययोजना व त्यांची तळा गळा पर्यंत अमलबजावणी अशी विचार प्रणाली एकाही आरोग्य समस्ये बद्दल दिसून येत नाही.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

आधी आरोग्यमंदिरे उभारा आज आरोग्य विभागातील डॉक्टरांसह १५,२९४ पदे रिक्त आहेत . ही पदे भरली गेली तरी त्यातून फार काही निष्पन्न होईल असे वाटत नाही. याचे कारण त्यांच्यावर वचक ठेवणारी सगळी यंत्रणा दिशाहीन व काही प्रमाणात भ्रष्ट आहे. आज शासकीय आरोग्य व्यवस्थेत बौद्धिक संपदेचा तुटवडा आहे हे मान्य पण दुसरीकडे खाजगी क्षेत्रात मात्र डॉक्टरांचे प्रमाण वाढत चालले आहे. चांगले डॉक्टर , परिचारिका शासकीय सेवेकडे का आकर्षित होत नाहीत याचे कारणही आपण शोधू शकलो नाही. ग्रामीण भागात डॉक्टर यायला तयार नाही, एवढ्या निष्कर्षावर आम्ही हातावर हात ठेऊन बसू शकत नाही. आज अरब देश , ऑस्ट्रलिया , न्यूझीलँड येथील अति दुर्गम भागातील आरोग्य सेवा ही भारतीय डॉक्टर उत्तम रित्या चालवत आहेत . विशेष म्हणजे यात महाराष्ट्रातील बहुसंख्य डॉक्टर आहेत . व्यक्ती स्वातंत्र्याचा अभाव असून ही मंडळी इथे काम करत आहेत पण स्वतःच्या राज्यात त्यांना काम करण्याची इच्छा होत नाही. याचे कारण आहे सेवेचा योग्य आर्थिक आणी त्याहून महत्वाचा मानसिक मोबदला न मिळणे . कामाचे वातावरण , निश्चित असलेले कामाचे तास , आपल्या वर काम करत असलेली नियोजन व सुसूत्रता असलेली भ्रष्टाचार विरहीत यंत्रणा या सगळ्या गोष्टी डॉक्टर, परिचारिकांना दुसरीकडे आकर्षित करतात . परदेश सोडाच पण ग्रामीण भागात चालत असलेली खाजगी रुग्णालयांना किव्हा समुद्रावर खाजगी तेल रिफायनरीज लाही डॉक्टर मिळतात पण शासकीय सेवेत मिळत नाहीत . याचे मूळ कारण शासकीय आरोग्य यंत्रणेत मोठा क्रायसिस ऑफ ओनरशिप म्हणजे मालकी हक्काचा पेच आहे. आज शासकीय आरोग्य यंत्रणेत स्वच्छता कर्मचाऱ्यांपासून वर पर्यंत काम करणारी यंत्रणा कोणाला ही उत्तरदायी नाही. त्यांच्या कामाचे कुठलेही ऑडीट नाही. डॉक्टरने ठरवले तरी तो शासकीय यंत्रणेत रुग्णांवर नीट उपचार करू शकत नाही. कारण मोठ्या तर सोडाच साध्या तापाच्या औषधांचा शासकीय रुग्णालयांमध्ये तुटवडा आहे. एका गंभीर रुग्णावर उपचार करता येतील अशी सामग्रीची व्यवस्था नाही. निधीचा तुटवडा आहे हे मान्य पण जो आहे त्या निधीचा विनियोग कसा व्हावा याचा ही साधा विचार नाही. खरेतर निधी तुटवडा तिढा ही सुटू शकतो. एकतर अपव्यय होणारा खर्च वाचवून आणी वैद्यकीय मेडिकल व पॅरामेडीकल शिक्षणातून . इतर अनेक मार्गातून शासकीय आरोग्य व्यवस्था स्वतःचा निधी उभारू शकते . शिवाय कॉर्पोरेट सामाजिक दायित्वाचा निधी आहेच.

महात्मा फुले जन आरोग्य योजना हे शासकीय आरोग्य यंत्रणेचा त्यातच चांगला आणी यशस्वी भाग असला तरी ती विमा योजना आहे. फक्त गंभीर आजारांचे उपचार करणारी विमा योजना ही यशस्वी असली तरी पुरेशी नाही.इतर नवीन योजना उपलब्ध निधीचा कुठला ही पुढचा मागचा दूरागामी विचार न करता आखल्या जात आहेत. उदाहरणार्थ बाईक अम्ब्युलन्स सेवा फक्त मुंबईच्या काही भागा पुरत्या सुरु केल्या . त्यातही फक्त १० बाईक अम्ब्युलन्स या मुंबईच्या १.५ कोटी लोकसंख्येला कशा पुरणार. त्या गल्ली बोळात जाऊन प्राथमिक उपचारा पुरत्या ठीक आहेत. असेच हवाई अॅम्ब्युलन्स चा शासनाचा मानस आहे. निधीचा तुटवडा असताना प्राथमिक आरोग्य सुधारायचे सोडून हेलीकॅपटर , त्या साठी लागणारे इंधन , स्टाफ ही यंत्रणा शासने कडे आहे का. बरे या एअर अॅम्ब्युलन्स मधून जमिनीवर रुग्ण न्यायचे कुठे. तशी रुग्णालये आपल्या कडे आहेत का ? सायकल अॅम्ब्युलन्स हा तर यातील कळस आहे. पूर्ण मोडकळीला आलेल्या आरोग्य सेवेला शेवटच्या घटकेला अशा सायकल अॅम्ब्युलन्स तारू शकणार नाहीत व इतर प्राधान्य सोडून त्यावरील खर्च तिजोरीत खडखडाट असताना परवडणारा नाही. टेली कन्सल्टेशनचा गाजावाजा करत लावलेले मोठे युनिट्स आज शासकीय रुग्णालयांमध्ये तसेच पडून आहेत.
आधी आरोग्य मंदिरे उभारा आज परदेशातील यशस्वी शासकीय आरोग्य सेवांचा अभ्यास केल्यास लक्षात येईल की तिथे प्रतीबांधावर मोठ्या प्रमाणात खर्च व तळागाळात काम होते. त्याचे मोजता येतील असे आरोग्यावर होणारे परिणाम दिसून येतात व ते टार्गेट आधीच ठरवले जातात. लसीकरण तक्त्या सारख्या साध्या गोष्टींचे पाच वर्षांपूर्वी आलेल्या बदलांचे शासकीय यंत्रणेला सोयरसुतक नसते. गेल्या दशकात वाढत्या लोकसंख्ये बरोबर आजार , त्यांच्यासाठीचे उपचार, त्यावर होणारे संशोधन हे वेगाने वाढले आहे. खाजगी डॉक्टरला स्पर्धेत टिकून राहण्यासाठी या बाबत सतत जागरूक रहावे लागते . पण या उन्नतीकरणाशी शासकीय आरोग्य यंत्रणेला काही देणेघेणे नसते. शासकीय रुग्णालयाचे प्रिस्क्रिप्शन कधी काळी लिहिले असेल असे असते . राज्यामध्ये हँन्ड फुट माउथ डिसीज , रीकेटशीयल फिवर या साथी सुरु आहेत. पण हे शब्द ही शासकीय आरोग्य यंत्रणेच्या गावी नाहीत.
वाय. एस राजशेखर रेड्डी या आंध्रप्रदेशच्या दिवंगत मुख्यमंत्र्यांनी केवळ चांगल्या आरोग्य सुविधा देऊन अनेक वर्षे लोकांच्या मनावर राज्य केले . त्यांचा अपघाती मृत्यू झाल्यावर दुखावेगात आत्महत्या केलेले अकरा जन हे त्यांच्या आरोग्य योजनांचे लाभार्थी होते. महाराष्ट्रातील आरोग्य क्षेत्रात काम करायला एवढा वाव आहे कि इथला आरोग्य मंत्री नोबेल चा मानकरी ठरू शकतो .आरोग्यात क्रांती घडवून आणणाऱ्याला लोक स्वतःहून भावी मुख्यमंत्री म्हणून त्यांना डोक्यावर घेतील . जो आरोग्य देईल त्याचेच सरकार अशी लोकांनी तरी भूमिका घ्यावी. बाळासाहेबांची लोकांच्या मनावर राज्य करण्याची आपली वेगळी तऱ्हा आणी शैली होती व तो काळ ही वेगळा होता .इतर कुठल्या मंदिरांपेक्षा मोडकळीला आलेली आरोग्य मंदिरे बांधून उद्धव ठाकरे यांनानव्या युगाचे महाराष्ट्राचे ह्र्दयसम्राट होता येईल.

सदरील माहिती आपण लोकसत्ता मध्येही वाचू शकता

विमान प्रवासात घ्या काळजी

विमान प्रवासात घ्या काळजी

विमान प्रवासात घ्या काळजी आंतरदेशीय हवाई वाहूक टप्प्यात सुरु होत असल्याने आता हवाई प्रवास करणाऱ्या सगळ्यांना काही नियम समजावून घ्यावे लागणार आहेत. विमानात बसल्यावर ६ फुट हा सोशल डीस्टन्सिंगचा नियम पाळणे शक्य नसले तरी इतर अनेक गोष्टी आहेत, ज्यामुळे संसर्ग टाळला जाऊ शकतो.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • लक्षणे असलेल्या किंवा ताप असलेल्यांना विमान प्रवासाची परवानगी दिली जाणार नाही. म्हणून असे असल्यास माहिती लपवून प्रवास करण्यापेक्षा हवाई प्रवास टाळा.
  • विमानतळाच्या आत जाण्या आधी आरोग्य सेतू अॅप डाउनलोड करून घ्या कारण हे अनिवार्य आहे.
  • तापमान जास्त आढळल्यास किंवा लक्षणे आढळल्यास इंस्टीट्युशनल किंवा घरी विलगीकरणाचा सल्ला दिल्यास वाद घालू नका. दिलेल्या सल्ल्याचे पालन करा.
  • वेब चेक इन करा म्हणजे विमानतळावर संपर्क कमी येईल.
  • काही विमान कंपन्या त्यांच्या अॅप मधूनच बोर्डिंग पास व त्याचा क़्युआर कोड देतात. हे शक्य झाल्यास सेक्युरिटी चेक व पुढे ही इतरांशी संपर्क कमी येईल.
  • कमीत कमी सामानासह प्रवास करा.
  • सेक्युरिटी चेकच्या वेळी ट्रे चा वापर करण्या पेक्षा सर्व सामान स्वतःच्या बॅगेत टाका
  • सेक्युरिटी चेक झाल्यावर क्यूआर कोड असलेला पास असल्यास स्वतःच्या हाताने स्कॅन करा
  • विमानतळाच्या आत गेल्या पासूनपूर्ण प्रक्रिया झाल्यावर विमानात बसण्या आधी साबणाने स्वच्छ हात धुउन घ्या.
  • विमान प्रवासात घ्या काळजी विमानतळाच्या आत गेल्या पासून हात मागे एकमेकात बांधून किवा कुठे ही हात लावायचा नाही हे लक्षात राहील अशा प्रकारे घडी घालून फिरा
  • विमानतळावर प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर इकडे तिकडे खरेदी करत फिरू नका.
  • विमानाला वेळ असल्यास बसताना एकमेकांपासून लांब बसा. जागा भरपूर असल्याने हे शक्य आहे.
  • सीट घेताना शक्यतो खिडकी जवळची जागा घ्या. या जागेवर बसणाऱ्यांचा इतरांशी आणि दोन रांगेतून जाणाऱ्यांशी कमी संबंध येतो. ही सीट मिळाली नाही तरी काळजी करू नका.
  • विमानात बसण्या आधी विमानतळावरच शौचालयाचा उपयोग करून घ्या. कमी वेळेचा प्रवास असल्यास विमानातील शौचालयाचा उपयोग करू नका
  • हात दोन सीट मधल्या आर्म रेस्ट वर ठेवू नका. हात दोन्ही मांड्यांवर समोर ठेवा.
  • विमान प्रवासा दरम्यान पाण्यासाठी किंवा उगीचच केबिन कृला बोलवू नका. प्रवासा दरम्यान १०० एमएल पाणी सोबत ठेवण्यास परवानगी असते. म्हणून संपर्क टाळण्यासाठी स्वतःचे १०० एमएल पाणी सोबत ठेवा.
  • सोबत हँड सॅनीटायजर ठेवावा पण तो ३५० एमएल पेक्षा जास्त नसावा. प्रवास करतांना हँड सॅनीटायजर व मास्क अनिवार्य आहे.
  • उतरताना एकमेकांच्या मागे उभे राहून उतरू नये. दोन प्रवाशांमध्ये ६ फुट अंतर ठेवत उतरावे. शक्य असल्यास बसून राहावे व सगळे उतरल्यावर उतरावे.
  • प्रवासा दरम्यान नाक व तोंडाला हात लावणे टाळावे.
  • हवाई प्रवासात ग्लोव्हज अनिवार्य केले आहेत. पण या साठी महागडे सर्जिकल ग्लोव्हजची गरज नाही. विमान प्रवासात घ्या काळजी साधे प्लास्टिक डिस्पोजेबल ग्लोव्हज चालतील. हे स्वस्त असतात. बाहेर निघतांना हे विमानतळाच्या कचरा पेटीत काढून टाकले जाऊ शकतात. ग्लोव्हज काढल्यावर हात धुवावे.
  • हवाई प्रवासा दरम्यान शिंक आल्यास एका प्लास्टिकच्या पिशवीत शिंकावे. ही पिशवी खिशात ठेवावी व नंतर डीस्पोज करावी. विमान कंपन्यांनी सीट समोर स्नीज बॅग्जची सोय करावी. त्या कशा वापरायच्या याचे प्रशिक्षण सुरुवातीला केईन कृ माहिती सांगतात त्यात करावे .
  • घरी गेल्यावर सामान सोडियम हायपोक्लोराईट मध्ये बुडवलेल्या कपड्याने धुवून घ्यावे.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

माध्यम प्रतिनिधींसाठी विशेष काळजी

माध्यम प्रतिनिधींसाठी विशेष काळजी

माध्यम प्रतिनिधींसाठी विशेष काळजी गेली दोन महिने फिल्ड वरून वार्तांकन करणारे प्रिंट व इलेक्ट्रॉनिक माध्यामांचे प्रतिनिधी हे ही पहिल्या फळीत काम करणारे कोरोना योद्धेच आहेत. यापैकी काही माध्यम प्रतिनिधी हे कोरोनाग्रस्त ही झाले आहेत. माध्यमांना या साठी काही बदल करता येतील व प्रतिनिधींनी पुढील काळजी घ्यावी  –

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • माध्यम प्रतिनिधींसाठी विशेष काळजी वार्तांकन करताना बुमरची लांबी तीन फुट वाढवली असली तरी ती पुरेशी नाही व त्याने सोशल डीस्टन्सिंगच्या निकषाची पूर्तता होत नाही. ती किमान पाच ते सहा फुट करून फोल्डेबल बुमर बनवावा. कारण मुंबई सोडून इतरत्र वार्तांकन करणारे प्रतिनिधी दुचाकीवर फिरतात व फोल्डेबल बुमर नसल्यास मोठा बुमर दुचाकी वर घेऊन फिरणे अवघड जाईल. 
  •  बुमर पासून १ फुट लांब उभे राहिले तरी आवाज येतो म्हणून शक्यतो बुमर पासून मुलाखत देणाऱ्यांनी लांब उभे राहावे. अनेक जन मुलाखत देताना मुलाखत देताना हाताने  बुमर स्वतः जवळ, तोंडा जवळ ओढत असतात. बाईट सुरु करण्या आधी असे न करण्याची व बुमर ला हात न लावण्याची, रिपोर्टर जवळ न येण्याची सूचना करावी.
  • मोठा बुमर हातात पकडून ठेवण्यापेक्षा एका छोट्या फोल्डेबल स्टँडवर तो ठेवावा.
  • बुमरचा माईक हा काही ठिकाणी सॅनीटाइज करून घेत असले तरी तो तोंडाच्या खूप जवळ असतो. काही जण आपला चेहरा नीट दिसावा म्हणून मास्क खाली करून मुलाखत देतात. अशांना बोलताना मास्क लावलेलाच ठेवावा अशी विनंती करावी. तसेच बुमर वर ही एक मास्क लावावा. मास्क किंवा प्लास्टिक कव्हर लावले तरी बुमर मध्ये आवाज पकडला जातो.
  • मुंबई वगळता इतरत्र कॅमरामन व रिपोर्टर हे सहसा एकाच दुचाकीवर फिरतात. त्यांनी वेगळ्या दुचाकी वापराव्या.
  • ओबी व्हॅन मध्ये हात धुण्यासाठी नळ असलेला पाण्याचा ड्रम व लिक्विड सोप ठेवावा. वार्तांकन झाल्यावर गाडीत बसताना किंवा वार्तांकना दरम्यान वारंवार साबणाने हात धुवावे. सॅनीटायजर वापरणे, ग्लोव्हज घालणे पुरेसे नाही. हात धुण्याला पर्याय नाही.
  • फिल्ड वरील सर्व प्रतिनिधींनी विटामिन डी चे डोस घ्यावे , आपले हिमोग्लोबिन नॉर्मल आहे की नाही याची चाचपणी करून घ्यावी.
  • रोज सोबत असलेले सामान ऑफिस मध्ये न नेता सोबत घेऊन जावे पण घरी नेऊ नये. शक्यतो ओबी व्हॅन मध्येच राहू द्यावे. दर दोन दिवसांनी सोडियम हायपोक्लोराईटने ते पुसून घ्यावे. ओबी रोज किंवा अधून मधून सोडियम हायपोक्लोराईटने धुऊन घ्यावी.
  • शक्यतो फिल्ड वरील टीमने ऑफिस मध्ये येऊ नये.
  • प्रिंट तसेच इलेक्ट्रॉनिकच्या सर्व प्रतिनिधींनी वार्तांकनासाठी हॉस्पिटल आवारात जाणे टाळावे. गेलेच तर कोरोना कक्षात मुळीच जाऊ नये.
  • मुलाखती सध्या जशा सुरु आहेत तशा स्काईप च्या माध्यमातून घ्याव्या व पाहुण्यांना स्टुडीओत बोलावणे टाळावे.
  • सतत वार्तांकन करत असताना व बातम्या देत असताना त्याचा ही ताण मनावर येणे साहजिक आहे. अशा वेळी समुपदेशकांचा सल्ला घ्यावा.
  • वार्तांकन करत असताना हॉट स्पॉट मध्ये मास्क सह फेस शिल्ड व कन्टेनमेंट झोन मध्ये बेसिक पीपीई कीट वापरावी.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

How little Vaijapur beat a big virus

How little Vaijapur beat a big virus

How little Vaijapur beat a big virus Even as Maharashtra continues to be the worst hit state in India, a small town in Aurangabad district has managed to stay COVID zero

Read Dr. Amol Annadate’s article

How little Vaijapur beat a big virus In 1728, when the Marathas were denied collection of Chauth and sardeshmukhi (two types of taxes that were an important source of revenue for their administration), a war was declared against Nizam-ul-Mulk or the Viceroy of the Deccan. In February that year, under the leadership of Peshwa Bajirao, the Mughal leader was defeated in the battlefield of Palkhed, a small town about 12 km from Vaijapur in Aurangabad district of Maharashtra. Almost three centuries later, Vaijapur is witnessing another battle. This time, against the Coronavirus.

On May 21, the Union Health Ministry said that the tally of positive cases for the novel Coronavirus in Aurangabad district had increased to 1,218, with the death toll hitting 45. None of these cases, however, were reported from Vaijapur. The small town with a minuscule population of 3,11,373, has kept the disease at bay since the first case was reported in Maharashtra on March 9. Today, the state is the country’s worst hit, with 44,582 cases and 1,517 deaths, out of India’s total of 1,25,101 cases and 3,720 deaths

Self-imposed curfew On March 22, when the Janata Curfew was imposed by Prime Minister Narendra Modi, local authorities, doctors, policemen as well as NGO workers unanimously decided to set up a neighbourhood warden system in Vaijapur. This model, which first originated in Taiwan, has won widespread recognition for tackling COVID-19. Relying on a combination of preparedness, technology, and transparency, Taiwan has managed to limit the number of reported cases to 108 (with just a single Coronavirus-related death).

Ramesh Bornare, the Vaijapur MLA, imposed a complete lockdown on March 23. “We created WhatsApp groups with police officers, sarpanchs, local administration and doctors. Everyone was told that there would be a total lockdown for four days. No one could step out of their homes, not a single shop was allowed to remain open, local dispensaries were shut; the only facility that remained open was the 100-bedded Sub District Hospital (SDH),” says Bornare, a first-time Shiv Sena MLA, who had a landslide win in last year’s assembly polls. Bornare himself adhered to the self-isolation rules. “Slowly, essential services started opening, and we realised we needed to reach out to people who needed help. I, along with 3,200 party volunteers, started distributing food kits to homes. Till date, we have managed to send out 7,000 kits, of which 2,000 contained 5 kg wheat flour along with 11 other grocery items,” Bornare adds.

For frontline workers How little Vaijapur beat a big virus Next, it was time to expand support. The community came together and volunteers were appointed to offer phase-wise relief to the strained healthcare staff and police force. Nilesh Parakh, head of NGO Jain Social Group, says, “There are eight check posts in Vaijapur, where cops were deployed. After seeking permission from the police, collector and local administration, we offered to station our volunteers here, realising that the police were working hard and desperately needed a break.” But the police department declined the offer. “It was impossible for them to retreat the entire force, so they sent home junior officers while seniors remained. These subordinates were replaced by our volunteers on May 9, 10, 16 and 17,” Parakh adds.

On May 12, cops and healthcare workers were provided kits containing dry fruits as a token of appreciation. “Since the Sub District Hospital, the only government hospital in Vaijapur, was overburdened, we suggested roping in private medical manpower. All the private clinics shut down, and government doctors were overburdened with suspected COVID-19 cases. It made sense to use these MBBS and MD doctors to tend to non-COVID patients,” Parakh informs.

A young, visionary doctor At 39, Dr Amol Annadate is a well-known pediatrician, neonatal intensivist, author, speaker, and medical entrepreneur. He manages the 250-bedded Anand Multispeciality Hospital and Anand Group of Institutes. After having completed his MBBS from Seth GS Medical College and KEM Hospital in Parel, Mumbai, Dr Annadate returned to Vaijapur to help his father run the charitable hospital. “As soon as Coronavirus cases started to rise in the state, multiple hospitals and clinics shut down. In Vaijapur, there are some local leaders, whose medical knowledge is often sought after. They may be literate or illiterate, but always end up finding the right solutions for their people. So, we called a meeting with them, making them the brand ambassadors of social distancing. They went around spreading awareness in the town and people started taking it seriously, Dr Annadate explains.
But medical migration posed a problem. “My multispeciality hospital has a CT scan facility and offers free dialysis. Yet, people would go to Aurangabad district hospital. We had to tell them to stop leaving the town because the more you travel the higher the chances of contracting the virus. In Marathi, we call this sthaniya maan, meaning importance of place. This medical migration had to be cut down.” Dr Annadate, who also runs a YouTube channel, started appealing to people to stay within town limits. It worked. While some patients are accommodated under the Mahatma Jyotiba Phule Jan Arogya Yojana, others are treated free of cost at Anand Multispeciality Hospital. “Those who can afford medical expenses, are charged R10 for OPD services. We have also started testing for COVID now. That, however, is chargeable”

Out of the total number of patients that come to Dr Annadate, around 60 percent are Muslims. “After Ramzan began on April 24, Muslim leaders came to me saying that social distancing norms were being violated at the Jamia Masjid. They requested that I inform them about Coronavirus and its consequences. They felt that this information, coming from a doctor, would make more of a difference than if it came from a Maulana.” It worked. How little Vaijapur beat a big virus The mosque that saw a minimum of 2,000 devotees on Fridays suddenly witnessed a decline in numbers. “In the video, I also told them not to perform wudu (rinsing nose) in the mosque, to avoid the spread of the infection

Dr Annadate creates one video every two days, which is shared right through Vaijapur. “I give them solutions, tell them more about the virus, ask them to stay calm, and follow all government guidelines. I reassure them; if they run out of hand sanitizers, they can always use soap and water as an immediate backup

A passage home Vaijapur, also known as the Gateway to Marathwada, is a passing-through point for migrants leaving Mumbai and Nashik for Vidarbha, North Maharashtra, Uttar Pradesh, Jharkhand, Odisha and Madhya Pradesh. About 1,500 to 2,000 labourers have been crossing Vaijapur on a daily basis since the lockdown was imposed, making the city and its people vulnerable to the virus. Vijay Aher, registrar at Vinayakrao Patil College, recalls, “On April 27, a colleague and I had visited the college campus to check on security guards and gardeners. It was a scorching afternoon when I saw a sea of labourers walking outside the campus on the Nashik-Aurangabad Highway. One of them asked for water, so I immediately handed a bottle. The other asked for food, we didn’t have any.

Aher immediately contacted the local administration, NGOs and college staffers to offer assistance. An acharya was appointed to cook khichadi and dahi bhaji for 500 migrants. “They used Vaijapur as a pitstop. There are many trees outside the college campus, where they would rest for a few hours, have a meal and then move on to the next destination,” Aher says

Dr Annadate and his team were called in to check their temperature. “First, I was told to bring all migrants to our hospital, but I told them not to move. Along with a team, I personally went and checked them outside the campus

How little Vaijapur beat a big virus Vaijapur is bordered by the Nashik district to the west, Kannad tehsil to the north, Gangapur tehsil to the east, and Ahmednagar district to the south—all of them are Coronavirus hotspots. “A lot of these migrants usually come from Mumbai, Thane, Kalyan, Dombivli and Sinnar MIDC in Nashik. A majority of them are heading home to Washim, located in eastern Vidarbha. These groups of migrants include kids and old people, too,” Aher adds.

Tables were laid out in the college campus to distribute food. Around eight to 10 college staffers worked on rotational shifts to facilitate this. Farmers, too, contributed by offering fruits and vegetables to the migrants. Kids were given milk and biscuits, and seniors were provided brand new chappals.
Members of the Jain Social Group were asked to focus on this lot. Since knowing travel history is very important to detect the virus, it was recommended by the state government to give the migrants a fitness certificate. We started collating data of all those entering Vaijapur, issuing them fitness certificates free of cost, and arranging buses and trucks for them to be transported to Aurangabad district, Parakh explains.

On May 22 and 23, trains left for Bihar via Aurangabad. A lot of these migrants at Aurangabad station had been sent from Vaijapur. Most laborers were sent home as per government guidelines, but there were some exceptions. Parakh shares, There was a woman who was carrying her 16-day-old baby on foot; she didn’t even have a pair of slippers. Out of humanity and desperation, we got her and her family into a private vehicle that was headed to Aurangabad. How little Vaijapur beat a big virus We asked the authorities if it was okay, and they trusted our instinct. We maintained transparency, so they gave us the power to ferry some people without delaying their journeys due to government legalities

In another case, a 72-year-old man, who had walked 115 km in one day, was found at a check post. We were informed that the group needed food kits so we ran to the location. When I found him lying in the middle of the road, I asked him to move a little to the footpath as he could get run over. He looked at me, and said he had no energy to move even an inch. My heart sank, Parakh recalls.

A model town Vaijapur’s sub-district magistrate, Dr Sandipan Sanap, is a doctor. Had he not guided us, this wouldn’t have been possible, Dr Annadate says. Another important factor is the coming together of the authorities, NGOs, police officers, healthcare staff, volunteers and both opposition and ruling party members. We are all in this together.
I keep telling everyone in my videos, the government can do a lot of things, but it cannot do everything. We all need to become the government and save ourselves. This is not rocket science; the people of Vaijapur managed to stay safe by rising to the cause and becoming the government.

You can also read this information in Mid-Day