घटवा वजन, संसर्ग हटवा

घटवा वजन, संसर्ग हटवा

घटवा वजन, संसर्ग हटवा कोरोना विषाणूचा संसर्ग झाल्यावर जास्त भीती व जास्त मृत्युदर हा इतर जीवनशैलीचे आजार असलेल्यांना आहे. यात प्रामुख्याने मधुमेह, उच्च रक्तदाब, हृदयाच्या वाहिन्या रुंद असण्याचा आजार (इशेमिक हार्ट डिसीज), कॅन्सर, किडनीचे आजार जे मधुमेहामुळेच जास्त प्रमाणात होतात. कोरोना संसर्ग झाला तर तो गंभीर व जीवघेणा होण्याची शक्यता ज्या या मुख्य पाच आजारांमध्ये आहे, त्या सर्वांच्या मुळाशी लठ्ठपणा हा प्रमुख आजार आहे.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

घटवा वजन, संसर्ग हटवा आजार नसलेल्या व लठ्ठपणा असलेल्या व्यक्तींमध्येही कोरोना झाल्यावर मृत्यूचे प्रमाण जास्त आहे. आज आपण प्रतिकारशक्ती कशी वाढवायची आणि त्यासाठीची औषधे शोधत आहोत. पण याचा सगळ्यात चांगला मार्ग हा आपले वजन नियंत्रणात ठेवणे हा आहे. मुळात कोरोनाच नव्हे तर इतर अनेक आजारांसाठी लठ्ठपणा हे एक कल्पवृक्षच असते.आपल्या शरीरात लठ्ठपणा सुरू झाला आहे हे कसे ओळखायचे याचे प्रत्येकाला सहज मोजता येईल, असे एक माप बुलडाणा येथील लठ्ठपणा तज्ज्ञ (ओबेसिटी कन्सल्टंट) डॉ. विनायक हिंगणे सांगतात. डॉ हिंगणे यांच्या मते नाभीच्या खाली १ इंच म्हणजे २.५ सेंटिमीटर खाली पोटाचा घेर पुरुषांसाठी ९० सेंटीमीटर व स्त्रियांसाठी ८० सेंटिमीटर लठ्ठपणा आणि डॉक्टरांचा सल्ला घेण्याची गरज दर्शवते.खरे तर हे प्रमाण पुरुषांसाठी ७८ व स्त्रियांसाठी ७२ च्या पुढे गेले की जागरूक व्हायला हवे आणि जीवनशैली तपासून पाहायला हवी. पण आधीचीपुरुष : ९० व स्त्री : ८० ही मर्यादा मात्र जीवनशैलीत मोठे बदल करणे तातडीने आवश्यक ठरेल. कोरोनापासून बचावासाठी वजन नियंत्रणात असणे आवश्यक आहे. हे खरी असले तरी घाबरून जाऊन एक महिन्यात अघोरी पद्धतीने वजन घटवणेही चुकीचे ठरेल. त्यासाठी टप्प्याने प्रयत्न करून जीवनशैलीत बदल आवश्यक असतो. यात प्रामुख्याने आहार, व्यायाम, बैठी जीवनशैली सोडून हालचाल करणे, योग्य प्रमाणात झोप आणि ताणतणावाचे व्यवस्थापन असे अशा अनेक गोष्टी असतात.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

मानसिक आरोग्याची स्वयंचाचणी

मानसिक आरोग्याची स्वयंचाचणी

मानसिक आरोग्याची स्वयंचाचणी गेल्या काही महिन्यांपासून कोरोनामुळे सर्वच व्यावसायिक क्षेत्र अनिश्चिततेचा सामना करत आहेत . त्यामुळे नैराश्येचे प्रमाण वाढले आहे. म्हणूनच प्रत्येकाला स्वतःची मानसिक चाचणी करून नैराश्याचे निदान करता यायला हवे  व गरज वाटल्यास मानसोपचारतज्ज्ञ – यासाठी पुढील प्रश्नावली वापरता येईल –

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

                                                            प्रश्न             कधीही नाही बरेच दिवस महिन्यातून अर्धे दिवस जवळपास प्रत्येक दिवस
कुठल्याही कामात / गोष्टीत फार रस न वाटणे किंवा आनंद न मिळणे.         २
  निराश वाटणे / उदास वाटणे.     
झोप लागण्यास वेळ लागणे / सतत झोपमोड होणे / खूप जास्त झोप येणे / सतत झोपावे वाटणे.
 थकलेले वाटणे / शरीरात उर्जा नसल्या सारखे वाटणे.
भूक नाहीशी होणे/ खूप खाणे.
स्वतः बद्दल कृतक भावना मनात येणे / वाईट वाटणे / स्वतः अपयशी असल्या सारखे वाटणे / कुटुंबाला आपल्यामुळे नुकसान / हिरमोड झाला असे वाटणे.
कामावर लक्ष केंद्रित न होणे / पेपर वाचणे / टीव्ही बघण्यासारख्या गोष्टी करताना ही लक्ष न लागणे.
 इतके हळू बोलणे की इतरांना नीट ऐकू येत नाही किंवा खूप मोठ्याने बोलणे व सतत इकडून तिकडे चकरा मारणे / नेहमीपेक्षा जास्त अस्वस्थ असणे.
आपण नसलेलो / मेलेलोच बरे असे विचार मनात येणे / स्वतःला इजा करणे / स्वतःला इजा करण्याची इच्छा होणे.

                                                                                                                                        +              +

Total Score Depression Severity
१-४ अगदी सुरुवातीचे थोडे नैराश्य – minimal depression
५-९ सौम्य नैराश्य – mild minimal depression
१०-१४ मध्यम नैराश्य – moderate depression
१५-१९  मध्यम स्वरूपाचे तीव्र नैराश्य – moderately severe depression
२०-२७ तीव्र नैराश्य – severe depression

वरील सुरुवातीचे नैराश्य असले तरी मानसोपचारतज्ज्ञांचा सल्ला घ्यायला हवा.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

संसर्गासाठी संपर्काची वेळ महत्वाची

संसर्गासाठी संपर्काची वेळ महत्वाची

संसर्गासाठी संपर्काची वेळ महत्वाची संसर्ग होण्यासाठी कोरोनाबाधित व्यक्ती सोबत फक्त संपर्कच नव्हे तर संपर्काची  वेळ आणि व्यक्ती पासून अंतर  हे  संसर्गाची शक्यता ठरवणारी महत्वाची घटक आहेत. या विषयी महाराष्ट्र आरोग्य विद्यापीठाचे भूतपूर्व प्रती कुलगुरू व  मिरज शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालयाचे जनऔषधवैद्यक शास्त्र विभागाचे विभागप्रमुख डॉ. शेखर राजदेरकर सांगतात की जर कोरोना रुग्णाशी मास्क न घालता तुमचा  अर्धा तास बोलण्यासारख्या  स्वरुपात जवळचा संपर्क आला तर संसर्ग होईल पण ही संपर्काची  वेळ २५ मिनिटे झाली तर संसर्गाची  शक्यता ९० % इतकी कमी होईल. जर  हीच संपर्काची वेळ १५ मिनिटे इतकी कमी झाली तर मात्र संसर्ग झाला तरी तो लक्षणविरहीत  किंवा अत्यंत सौम्य लक्षणे असलेला असेल. जर संपर्काचा हाच कालावधी गृहीत धरून यात नाक व तोंड पूर्ण झाकणारा मास्क, ६ फुटा पेक्षा जास्त शारीरिक अंतर आणि संपर्कानंतर हात धुणे या प्रतिबंधक उपायांची भर पडली तर संसर्गाची शक्यता खूपच कमी होते. म्हणजेच कोरोना संसर्गित रुग्णाचा १५ मिनिटांपेक्षा कमी संपर्क आणि हे प्रतिबंधक उपाय कोरोना टाळण्यासाठी प्रभावी अस्त्र ठरू शकते . कमी संपर्काच्या वेळेने झालेल्या संसर्गातून रुग्ण गंभीर होण्याची शक्यता कमी असेल. 

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

वेळे सोबतच पुढील काही गोष्टी संसर्गाची शक्यता ठरवतील –

  • बंद जागेत / खुल्या हागेत
  • छोट्या जागा / मोठी जागा
  • कमी  जागेत जास्त लोक /  कमी लोक

वरील गोष्टी गृहीत धरल्यास पुढील गोष्टींमध्ये संसर्गाची शक्यता जास्त कि कमी हे सांगता येईल.

जागा संसर्गाची शक्यता
कोरोनबाधित व्यक्तीशी मास्क वापरून व ६ फुट पेक्षा जास्त अंतर राखून समोरा समोर बोलल्यास  –संपर्क  वेळ ५ मिनिटा पेक्षा कमी असल्यास खूप कमी  
चालताना / जॉगिंग / सायकलिंग करतना  दोघांनीही मास्क घातला असल्यास नाही
हवेशीर व मोकळ्या जागेत संपर्क आल्यास व ६ फुट अंतर राखल्यास कमी
किराणा दुकान व इतर दुकाने शक्यता
छोट्या जागेत जास्त लोक जास्त
सार्वजनिक शौचालय / बाथरूम जास्त
कमाच्या बंदिस्त जागा / शाळा  जास्त
लग्न समारंभ / इतर अनेक लोक जमतील असे सार्जनिक समारंभ जास्त
धार्मिक स्थळे जास्त
सिनेमा गृहे / नाट्य गृहे / शॉपिंग मॉल जास्त

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

कोरोना संसर्ग असल्यास पालथे झोपावे

कोरोना संसर्ग असल्यास पालथे झोपावे

कोरोना संसर्ग असल्यास पालथे झोपावे “ज्या कोरोनाबाधितांना रुग्णालयात दाखल केले जाते त्यांच्यासाठी पालथे झोपणे हा उपचाराचा एक भाग आहे. पण जे लक्षणविरहीत कोरोना संसर्गित आहेत व ज्यांना सर्दी, खोकला, ताप अशी सौम्य लक्षणे आहेत व रुग्णालयात दाखल झालेले नसून घरीच उपचार घेत आहेत अशांनी ही पालथे म्हणजेच पोटावर झोपावे. पालथे झोपल्याने कोरोना झाल्यावर शरीरात ऑक्सिजन कमी पडण्याची शक्यता कमी होते व ऑक्सिजन कमी पडत असेल तर ते भरून निघते व व्हेंटिलेटरची गरज काही प्रमाणात कमी होऊ शकते. अर्थात पालथे झोपून ही शरीरात ऑक्सिजनची पातळी मेंटेन राहत नसेल तर व्हेन्टीलेटरचा वापर करावा लागतो. लक्षणविरहीत व सौम्य लक्षणे असलेल्यांना घरी ठेवले जाते व फारसे उपचार नसतात. अशांसाठी पालथे झोपण्याचे विशेष महत्त्व आहे.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

पालथे झोपल्याने नेमके काय होते?
कोरोना संसर्ग असल्यास पालथे झोपावे पालथे झोपल्याने फुफ्फुसाचा मागच्या बाजूचा व झोपल्यावर वरच्या म्हणजे पाठच्या बाजूला येणारा भाग खुला होता व फुफ्फुसाच्या इतर भाग अधिक खुला होतो व याला ही ऑक्सिजन मिळू लागते. उभ्याने किंवा पाठीवर झोपून हा खालच्या व मागच्या बाजूला जाणारा फुप्फुसाचा भाग फारसा उपयोगात येत नाही. म्हणून पालथे झोपल्याने फुप्फुसाच्या जास्तीत जास्त भाग काम करू लागतो व ऑक्सिजनचे प्रमाण वाढते.अजून एका कारणाने पालथे झोपल्याने ऑक्सिजनचे प्रमाण वाढते. २०% लोकांना घोरण्याचा आणि झोपेत श्वसन मार्गाच्या वरच्या भागात अडथळा निर्माण झाल्याने शरीराला ऑक्सिजनची कमतरता भासण्याचा आजार असतो. याला ऑब्स्ट्रक्टिव्ह स्लीप एपनियाचा त्रास असतो. हे लठ्ठपणा व मधुमेह असणाऱ्यांमध्ये जास्त आढळते. नेमके हेच कोरोना होण्याची जोखीम जास्त असणारे आजार आहेत. पालथे झोपल्याने पडजीभ व जीभ झोपेत मागे न पडून झोपेत ऑक्सिजन कमी पडण्याचा हा आजार ही कमी होतो आणि शरीराची ऑक्सिजनची पातळी वाढते. पालथे झोपताना एक काळजी घ्यावी. खरे आदर्श पालथे झोपणे म्हणजे कपाळ हे बिछान्याला लागलेले असे आहे ज्या साठी आपण नियमित वापरतो ते बिछाने वापरून असे झोपणे शक्य नाही. म्हणून आपल्याला मान एका बाजूला करून झोपावे लागेल. अशा वेळी सवय नसल्याने मानेला कळ लागण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे एक दिवस आड मान एक एका बाजूला करून झोवे. झोपण्या आधी व उठल्यावर ब्रम्ह मुद्रा म्हणजे मान दोन्ही बाजूला व वर खाली हलवण्याचा व्यायाम ५ ते १०० वेळा करावा .कोरोना नसलेल्यांनी ही सध्या साथ सुरू असल्याने पालथे झोपावे का?ज्यांना कोरोना नाही अशांनी पालथे झोपण्याची गरज नाही. कारण आपल्याला नियमित असे झोपण्याची सवय नसते

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

झटके मेंदूतील शॉर्टसर्किट

झटके मेंदूतील शॉर्टसर्किट

झटके मेंदूतील शॉर्टसर्किट झटक्यांना आकडी, फिट, फेफरे अशा अनेक नावांनी संबोधले जाते. वैद्यकीय भाषेत याला इपिलेप्सी म्हणतात. झटके येत असण्याच्या प्रक्रियेला सीजर किंवा कन्वर्जनअसे म्हणतात.

1) झटके म्हणजे काय?
झटके म्हणजे सोप्या भाषेत सांगायचे, तर मेंदूमध्ये होणारे शॉर्टसर्किट. हे शॉर्टसर्किट कसे होते आणि का होते हे जाणून घेण्यासाठी मेंदू कसा काम करतो हे समजून घ्यायला हवे. 
2) झटके का येतात?
शॉर्टसर्किटसाठी तीन घटक महत्त्वाचे असतात, तसेच झटके येण्यासाठी तीन घटक शोधावे लागतात. हे तीन घटक म्हणजे बिघाड झालेले बटन, वायर किंवा लूज कनेक्शन. म्हणजे मेंदूतून सिग्नल तयार होतात त्या भागात बिघाड होतो किंवा सिग्नल वाहून नेणाऱ्या नसा खराब असू शकतात किंवा हे मेंदूतील सूक्ष्म पेशींच्या पातळीवरील शॉर्टसर्किट असू शकते, जे तपासण्यांमध्ये लक्षात येत नाही.
3) झटके आनुवंशिक असतात का?
झटके शक्यतो आनुवंशिक नसतात व एखाद्या मुलाला झटके येत असल्यास पुढे त्याच्या पाल्यांनाही झटके येतीलच असे नाही. 

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

नॉर्मल मेंदू कसा काम करतो? 
मेंदू हा शरीराचा रिमोट कंट्रोल असतो. टीव्ही रिमोट कंट्रोलने चालतो, तसे शरीर मेंदूच्या रिमोट कंट्रोलने चालते. रिमोट कंट्रोलप्रमाणेच मेंदूमध्ये बटन व वायर्स असतात. मेंदूचा डावा व उजवा असे दोन भाग असतात. मेंदूचा उजवा भाग डाव्या भागावर व डावा भाग उजव्या भागावर नियंत्रण ठेवतो. आपल्याला डावा हात हलवायचा असल्यास मेंदूच्या उजव्या भागात हाताचे बटन असते, तिथे एक सिग्नल तयार होतो. हात उचलण्याची मनात आलेली इच्छा किंवा विचार हा सिग्नल मेंदूत तयार करते. हा सिग्नल शरीरातील वायरने म्हणजे नसांनी (नर्व्ह) हातापर्यंत येतो आणि हात हलतो. आपल्या नकळत, इच्छेशिवाय आपला हात, पाय किंवा शरीराचा कुठलाही भाग हलत असेल, याचा अर्थ आपल्या नकळत मेंदूमध्ये त्या जागी सिग्नल तयार झाला, म्हणजे तिथे शॉर्टसर्किट झाले आणि हात, पाय किंवा शरीराचा भाग हलायला लागला. यालाच झटके असे म्हणतात.

 बिघाड शोधण्यासाठीच्या तपासण्या
हृदयाच्या लहरी तपासण्यासाठी ईसीजी केला जातो, तसेच मेंदूतून निघणाऱ्या लहरी तपासण्यासाठी ईईजी केला जातो. झटके किंवा इपिलेप्सीच्या निदानासाठी ईईजी म्हणजे मेंदूतून निघणारे सिग्नल जास्त प्रमाणात निघत आहेत का, हे पाहण्यासाठी केले जाते. दरवेळी इपिलेप्सीचे निदान करताना ईईजीमध्ये बिघाड दिसून येईलच असे नाही. तसेच, एमआरआय करून मेंदूमध्ये झटके निर्माण करणारे इतर कुठले कारण आहे का, हे पाहण्यासाठी एमआरआय केला जातो. काही कारण निघाल्यास त्या त्या कारणाचे उपचार करावे लागतात. ‘ईईजी’प्रमाणेच एमआरआय नॉर्मल आला, तरी कुठल्याही करणाशिवाय येणारे झटके, असे निदान करून उपचार केले जातात. 

सदरील माहिती आपण सकाळ मध्येही वाचू शकता

फेस शिल्ड वापरणे गरजेचे आहे का?

फेस शिल्ड वापरणे गरजेचे आहे का?

फेस शिल्ड वापरणे गरजेचे आहे का? सध्या अनेक जण फेस शिल्ड वापरावा कि नाही या संभ्रमात आहे. मास्कने नाक व तोंड झाकले तरी डोळ्यातून काही प्रमाणात कोरोनाचा संसर्ग होऊ शकतो. अर्थात हा कोरोना बाधित व्यक्ती ६ फुटापेक्षा कमी अंतरात असेल व शिंकलाच व खोकलला तरच होईल. पण यासाठी ज्यांना चष्मा आहे , त्यांना फेस शिल्डची गरज नाही. जे चष्मा वापरत नाहीत त्यांनी गर्दीच्या ठिकाणी नंबर नसलेला साधा चष्मा / गॉगल वापरला तरी चालेल. म्हणून सर्वांनी फेस शिल्ड वापरावाच असे काही नाही. प्रतिबंधाच्या गोष्टी जितक्या साध्या, सोप्या आणि कमी ठेवल्या जातील तितक्या त्या अवलंबिल्या जाण्याची शक्यता जास्त असते. म्हणून उगीचच फेस शिल्डची त्यात भर घालण्याची गरज नाही.
पण काही जन असे आहेत ज्यांना फेस शिल्ड वापरणे गरजेचे आहे व फेस शिल्ड मुळे प्रतिबंधात भर पडू शकेल.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • डॉक्टर , पॅरामेडिकल स्टाफ , स्वच्छता कर्मचारी
  • बँक , पोस्ट ऑफिस , विमानतळ , दुकान जिथे लोक काउन्टर वर समोर येऊन बोलतात.
  • पोलीस
  • कमी जागेत जास्त लोकांशी संपर्क येतो व सोशल डीस्टन्सिंग पाळणे अवघड आहे अशी ठिकाणे – उदाहरणार्थ हवाई सुंदरी, विमानातील प्रवासी , धार्मिक स्थळे
  • तळागाळात अनेक जणांमध्ये जाऊन काम करणारे सामाजिक कार्यकर्ते
  • फिल्ड वरून वार्तांकन करणारे पत्रकार
  • निवासी बिल्डींग , कार्यलया बाहेर दारावर उभे असणारे सुरक्षा कर्मचारी ( सिक्युरिटी गार्ड ) .

फेस शिल्ड वापरणे गरजेचे आहे का? फक्त वरील काही मोजक्या व्यक्ती सोडून इतरांनी फेस शिल्ड वापरण्याची गरज नाही. वरील जे व्यक्ती फेस शिल्ड वापरतील त्यांनी दर ४ ते सहा तासांनी तो आतून व बाहेरून नीट सॅनीटायजर स्प्रे मधून फेस शिल्डच्या दोन्ही बाजूच्या काचांवर शिंपडून तो स्वच्छ निर्जंतुक कापसाने किंवा स्वच्छ कपड्याने पुसून घ्यावा. घरात फेस शिल्ड ठेवू तेव्हा तो लहान मुलांच्या हाती लागणार नाही याची दक्षता घ्यावी .

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

कोरोना साथीत लैंगिक संबंधांचे काय?

कोरोना साथीत लैंगिक संबंधांचे काय?

कोरोना साथीत लैंगिक संबंधांचे काय? कोरोना साथीच्या काळात नव विवाहित दाम्पत्यांपासून ते इतर सर्वच जोडप्यांना लैंगिक संबंध ठेवण्याविषयी अनेक प्रश्न पडले आहेत. एका अभ्यासात विर्या मध्ये कोरोनाचे विषाणू सापडल्याचे आढळून आले पण विर्यातून मात्र लैंगिक संबंधांनंतर कोरोनाचा प्रसार होत नाही असे सिद्ध झाले. कोरोना बाधित स्त्रियांमध्ये योनीतील स्वॅब मध्ये मात्र कोरोनाचे विषाणू आढळून आले नाही. असे असले तरी कोरोनाग्रस्त व्यक्ती व संपर्कात असल्यास पुढील मार्गदर्शक तत्वे सांगता येतील –

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • विर्यातून संसर्ग होत नसला तरी लैंगिक संबंधात जवळचा संपर्क  येत असल्याने निदान झाल्यापासून १४ दिवस व शक्य असल्यास महिना भर शारीरक संबंध टाळावे.
  • निदान होण्याच्या आठवडा भर आधी जर इतर कोणाशी लैंगिक संबंध ठेवले असतील तर ती व्यक्ती ही हाय रिस्क कॉनटॅक्ट म्हणजे जोखीम जास्त असलेली व जवळून संपर्क आलेली व्यक्ती ठरते. अशा व्यक्तीने चौदा दिवस स्वतःला क्वारंटाइन करावे व पुढील चौदा दिवस,म्हणजे निदान झाल्यापासून  शक्य असल्यास महिना भर लैंगिक संबंध टाळावे.
  • कोरोना बाधित व्यक्तीशी थेट संपर्कात आलेल्यांनी लैंगिक संबंध चौदा दिवस टाळावे.
  • कोरोना साथीत लैंगिक संबंधांचे काय? इतर सर्व जणांनी म्हणजे ज्यांचा कोरोनाशी संपर्क आलेला नाही अशांनी लैंगिक संबंध ठेवण्यास हरकत नाही.
  • जर जोडप्या पैकी कोणीही कामा साठी बाहेर जात असल्यास लैंगिक संबंध ठेवण्यास हरकत नाही.
  • नव विवाहित दाम्पत्यांसाठी वधू किंवा वरापैकी कोणीही हॉट स्पॉट असलेल्या शहरातून आलेले असल्यास किंवा कन्टेनमेंट झोन मधून आले असल्यास १४ दिवस संयम ठेवावा व त्यानंतर लैंगिक संबंध सुरु करावे.
  • साथीच्या काळात देहविक्रय करणार्यांशी लैंगिक संबंध किंवा पूर्वइतिहास किंवा कुठली ही माहिती नसलेल्याशी लैंगिक संबंध हे कोरोनाच्या संसर्गाची शक्यता वाढवणारे ठरू शकते.
  • कोरोना मुळे लैंगिक क्षमते वर व प्रजनन क्षमतेवर परिणाम होतो असा गैरसमज व अफवा पसरली आहे. हा गैरसमज असून असा कुठला ही परिणाम कोरोना मुळे होत नाही.
  • साथीच्या काळात व जास्त वेळ घरात राहावे लागते अशा नैसर्गिक आपत्तीं मध्ये संतती नियमनाच्या साधनां कडे दुर्लक्ष होते व अशा संकटांनंतर अनियोजित गर्भधारणेचे प्रमाण वाढते म्हणून या काळात संतीती नियमना कडे विशेष लक्ष असू द्यावे.
  • कोरोनाचा संसर्ग झाला असण्याच्या आणू लक्षणे दिसल्याच्या चार ते पाच दिवसांच्या विंडो पिरोड मध्ये लैंगिक संबंधांतून गर्भधारणा झाली असल्यास गर्भ पाडण्याची गरज नाही. या गोष्टीचा अर्भकावर कुठला ही परिणाम होणार नाही.  

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

शिंकावे कसे ? नवी शिंकसंहिता

शिंकावे कसे ? नवी शिंकसंहिता

शिंकावे कसे ? नवी शिंकसंहिता “कोरोनाची साथ देशात सुरूहोऊन ४ महिने होत आहेत; पण तरीही हा आजार पसरण्याचा मुख्य स्रोत शिंक असताना योग्य प्रकारे शिंकावे कसे, हे अजूनही अनेकांना माहीत नसल्याचे दिसून येते. शिंकण्यामुळे नाकातील जंतू १०० मैल प्रतितास या वेगाने पुढे जातात. आपल्याला शिंकताना नाकासमोर हात धरा किंवा एका बाजूला होऊन हाताच्या वरच्या भागावर म्हणजे बाहू वर शिंका, असे सांगण्यात येते. कुठल्या प्रकारे शिंकल्यास त्यातून किती दूरवर जंतू जाऊ शकतात हे पाहूया..

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • शिंकावे कसे ? नवी शिंकसंहिता कुठल्याही अडथळ्याशिवाय शिंकल्यास शिंकेतील जंतू ११ फुटांपर्यंत जातात.
  • समोर हात पकडला, तर शिंकेतील जंतू ३.५ फुटांपर्यंत जातात. पण यात हातावर शिंक येते आणि ते हात इतरत्र लागल्यास संसर्गाचा एक मार्ग खुला होतो.
  • सध्या सांगितल्याप्रमाणे बाहूवर शिंकले, तरी ही शिंक एका बाजूला ८.५ फुटांपर्यंत जाते म्हणून यासाठी भोवतीच्या लोकांना संसर्ग होणार नाही, यासाठी पुढील गोष्टी केल्या जाऊ शकतात.
  • शिंकताना पूर्ण चेहरा मोठा टिश्यू पूर्ण चेहरा झाकेल असा नाकाच्या भोवतीचा भाग झाकेल, असानाकासमोर पकडावा.
  • शिंकताना शक्य असल्यास खाली बसावे व बसने शक्य नसल्यास खाली जमिनीकडे बघावे.
  • टिश्यू नाकासमोर पकडताना नाक दाबू नये, टिश्यू हा मास्क ज्या जागेवर घट्ट बसतो त्या भागात दाबून पकडावा.
  • टिश्यू पर्याय असू शकतो चेहरा मावेल असा स्टेपलरच्या मदतीने बनवलेला कागदाचा छोटा त्रिकोण बनवून वरच्या खिशात ठेवता येईल. यासाठी छोट्या कागदी बॅग्सचाही वापर करता येईल. आॅफिसमध्ये प्रत्येकाच्या टेबलवर असे त्रिकोण / कागदी बॅग्स बनवता येतील. थोडे इनोव्हेशन करून खास शिकण्यासाठी स्निझिंग बॅग्स बनवता येतील.
  • शिंकताना आधी ३० सेकंद शिंक येणार आहे ही जाणीव होते, अशा वेळी खिडकीजवळ जावे.
  • शिंकावे कसे ? नवी शिंकसंहिता तसेच सर्वांनी अशी भावना जाणवली की हात वर करावा. ही शिंक आल्याची एक जागतिक सांकेतिक भाषा बनावी. हात वर केला की आॅफिसमध्ये सोबत बसलेले, सार्वजनिक ठिकाणी लोक शिंकणाऱ्यापासून तोंड दुसऱ्या बाजूला करतील.
  • एसी खोली असेल तर खिडकीचा एक कोपरा उघडता येईल असा ठेवावा व त्यानंतर ५ मिनिटे खिडकी उघडी ठेवून एसी बंद ठेवावा.
  • शिंकावे कसे ? नवी शिंकसंहिता गाडीत शिंक आल्यास चालक सोडून इतरांनी फक्त आपली खिडकी उघडून नाकासमोर टिश्यू ठेवून खिडकीकडे तोंड करून शिंकावे, त्या वेळी इतरांनी खिडकी उघडू नये. शिंकून झाले की मात्र सर्वांनी५ मिनिटे खिडकी उघडी ठेवावी.
  • चालकाला शिंक आल्यास त्याला हाताला लागेल असे डाव्या बाजूला हँडब्रेक असतो, तिथे टिश्यू ठेवावे व त्याने टिश्यूचा वापर करावा.
  • शिंकून झाल्यावर कधीही हात धुवावे, हात धुणे शक्य नसल्यास हातावर सॅनिटायजर घ्यावा.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

अनलॉक करताना कोरोना प्रतिबंधाची सूत्रे

अनलॉक करताना कोरोना प्रतिबंधाची सूत्रे

अनलॉक करताना कोरोना प्रतिबंधाची सूत्रे “लॉकडाऊन ५ हा मुळात लॉकडाऊनपेक्षा ही अनलॉक आहे. आता हळूहळू घरातून बाहेर पडणे, कामावर जाणे सुरु होणार आहे. लॉकडाऊन शिथिल झाला याचा अर्थ कोरोना संपला असा नाही. या अनलॉकसाठी बालरोगतज्ज्ञ डॉ. उपेंद्र किंजावाडेकर यांनी दशसूत्री सुचवली आहे. ही दशसूत्री अशी –

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • तोंडाला मास्क व शक्य झाल्यास पर्समध्ये / खिशात सॅनिटायझर. आता आपण घराबाहेर पडतानाचा नियम असणार आहे.
  • अनलॉक करताना कोरोना प्रतिबंधाची सूत्रे मास्क नाही तर संभाषण नाही. मास्क न लावलेल्याशी संभाषण टाळावे. याचे कारण आपण मास्क लावलेला असेल आणि आपण ६ फुटांपेक्षा कमी अंतरावरून मास्क न लावलेल्याशी संभाषण करत असलो व जर ती व्यक्ती लक्षणविरहीत कोरोनाबाधित असेल तर तिच्यापासून आपल्याला संसर्गाचा धोका ७०% आहे. याउलट दोघांनीही मास्क लावलेला असल्यास ही शक्यता १.५ % इतकी खाली येते.
  •  आपल्याला आपले मित्र , नातेवाईक, आॅफिसमधील सहकारी भेटल्यावर छान गप्पा माराव्या वाटणार. पण काही दिवस तरी अवांतर गप्पा सोडून एकमेकांशी समोरासमोर मुद्द्याच बोलूया. अवांतर गप्पा मारायला घरी जाऊन हव तर फोनचा वापर करा पण समोरासमोर नको.
  •  एखाद्या सार्वजनिक ठिकाणी, बाजारात, दुकानात जात असाल आणि तिथे फिजिकल डिस्टन्सिंगच नियम धाब्यावर बसवले जात असतील इतरांना उपदेशाचे डोस पाजण्यापेक्षा स्वत: तिथून काढता पाय घेतलेला बरा.
  • डॉक्टर्स, डेंटिस्ट यांच्याकडे तातडीने जावे लागण्याची वेळ सोडून इतर वेळी वेळ घेऊन जावे. वकील, सीए अशा सर्व इतर व्यावसायिकांकडे शक्यतो वेळ घेऊनच जावे.
  • जमेल तिथे कुठेही आत जाताना व बाहेर आल्यावर, घरी परत येताना २० सेकंद हात धुण्याचा नियम विसरू नका.
  • शक्यतो जिन्याचा वापर करा कारण लिफ्टमध्ये फिजिकल डिस्टन्सिंग अवघड आहे. फारच वरच्या मजल्यावर जायचे असल्यास व लिफ्ट वापरावीच लागणार असल्यास दोन ते तीन जणांनी आत शिरावे, प्रत्येकाने तीन कोपऱ्यात लिफ्टच्या भिंतीकडे तोंड करावे आणि बटन सोडून लिफ्टच्या कुठल्या ही गोष्टीला हात लावू नये.
  • बाहेरचे खाणे टाळण्यासाठी पाण्याची छोटी बाटली, लाडू, फळ, सुकामेवा आपल्यासोबत ठेवा.
  • सुरुवातीला २० ते ४० वयोगट, ज्यांना कोरोना संसर्ग झाला तरी धोका कमी आहे, अशा वयोगटाने कामासाठी बाहेर पडावे आणि नंतर इतरांनी महिनाभर परिस्थितीचा अंदाज घेऊन निर्णय घ्यावा.
  • किमान सार्वजनिक वाहतुकीत गर्दी कमी असल्यास मधली सीट रिकामी ठेवता येईल का, याचा विचार करावा. प्रवास करताना तरुण उभे राहिले तर हे शक्य होईल. १० वर्षांखालील, ६० वर्षांच्या वरच्या व्यक्ती बाहेर पडल्या नाही, ज्यांना शक्य आहे त्यांना घरूनच कामाची परवानगी मिळाली, अनावश्यक प्रवास टाळला तर सार्वजनिक वाहतुकीवर ताण कमी होईल.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता

अनलॉक होत असतानाचा मानसिक तणाव कसा हाताळावा?

अनलॉक होत असतानाचा मानसिक तणाव कसा हाताळावा?

अनलॉक होत असतानाचा मानसिक तणाव कसा हाताळावा? “लॉकडाऊन-५ मध्ये प्रवेश करताना आता अनलॉक होण्यास आपण सुरू झालो आहोत. एकीकडे आयुष्य पूर्वपदावर कधी येईल असे वाटत असताना; मात्र जसे लॉकडाऊन मध्ये घरी बसण्याचा ताण आला होता, तसाच आता बाहेर पडतानाही संसर्गाची भीती, तणाव अनेकांना जाणवतो आहे.काम करण्याच्या जागेवर बदलले नियम, बाहेर सार्वजनिक स्वच्छता कशी असेल, गर्दीचा सामना करावा लागेल का, संसर्गाचा धोका असेल का अशी भीती अनेकांच्या मनात असल्याने कामाला लागताना आणि न्यू, नॉर्मल स्वीकारताना तणावाचा सामना अनेकांना करावा लागतो आहे. सर्व प्रथम याचे स्पेनमध्ये निदान झाले आणि याला तणावाला ‘री एन्ट्री पॅनिक सिंड्रोम’ असे नाव देण्यात आले. तीन महिने घरात सर्वांच्या काम करण्याच्या सवयी आणि दिनचर्या बदलली आहे. त्यामुळे नवे आयुष्य व कामाची पद्धत स्वीकारण्यास अनेकांना त्रास होणार आहे.
यासाठी पुढील गोष्टी समजून घ्या व करा.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

  • अनलॉक होत असतानाचा मानसिक तणाव कसा हाताळावा? बदल स्वीकारा व परत आयुष्य पूर्वपदावर येतानाची भीती, चिंता, काळजी ही एक नैसर्गिक भावना आहे असे वाटण्यात चूक काही नाही हे समजून घ्या; तसेच जे सगळ्यांचे तेच आपले हे समजून बाहेर पडणाऱ्यांमध्ये आपण एकटे नाही, सर्व देश आपल्या सोबत हळूहळू कामासाठी  घरा बाहेर पडतो आहे, हे समजून घ्या.
  • एका दिवसात सध्या त्या दिवसापुरताच विचार करा. पुढे काय, हा विचार करत बसू नका. तसेच, चिंता करण्यापेक्षा प्रतिबंधाच्या मूलभूत उपायांवर लक्ष केंद्रित करा व त्या गोष्टी लक्ष देऊन करा.
  • कामाच्या ठिकाणी गोष्टी, नियम तशाच असतील अशी अपेक्षा ठेवू नका. नव्या सवयींसाठी तयार राहा.
  • नव्या आयुष्याशी जवळून घेताना सुरुवातीला थोडा संघर्ष असणार आहे, हे गृहीत धरून चला. झोप, व्यायाम, नियमित व उच्च प्रथिनेयुक्त आहार.
  • बाहेर पडल्यावर, प्रतिबंधक उपायांच्या बाबतीत समोरचा माहीत नसलेला कोरोनाबाधित असू शकतो अशी काळजी घ्या; पण वागताना मात्र तसे वागू नका. मोकळे, हसून व नॉर्मल वागा. कारण, समोरचाही कामाच्या ठिकाणी तुमच्या बाबतीत तसाच विचार करतो, असे शक्य आहे.
  • मनात भीती, चिंता दाटून येत असल्यास विचार लिहून काढा व हे विचार तुमच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम करत असल्यास व समुपदेशकांचा सल्ला घ्या.
  • झोपेच्या वेळा बदलल्या असल्यास परत कामाच्या वेळेप्रमाणे त्या बदलाव्या लागणार असल्यास त्याला महिनाभराचा वेळ जाईल. म्हणून त्याविषयी फार काळजी करत बसू नका.

सदरील माहिती आपण लोकमत मध्येही वाचू शकता