Category: Articles

पंढरपूर मध्ये जंगी प्रचारसभा झाल्यावर राजकीय पक्षांचे कार्यकर्ते, तेथील सभा ऐकून नेत्यांच्या भाषणात टाळ्या शिट्या वाजवणारी सर्व सामान्य जनता, सध्या मोठ्या प्रमाणावर ‘कोरोना संसर्गि’त होऊन रूग्णालयात बेड शोधत फिरते आहे. त्यांचे नातेवाईक रेमडिसीवीर साठी छाती फुटेस्तोवर भटकंती करत आहेत. हीच स्थिती पश्चिम बंगाल मध्येही आहे , तिथले आकडे अजून पुरेसे बाहेर येताना दिसत नाहीत. मात्र तिथेही आतली खरी स्थिती कळल्यावर निवडणूक आयोगाने काही निर्बंध लादले. या प्रचारसभा सुरु असताना राज्यात व देशात अनेक ठिकाणी ‘कडक निर्बंध’ अशी एक नवीन संज्ञा निर्माण केली गेली. मुंबईत मुख्यमंत्र्यांचे ‘कडक निर्बंध’ वाले फेसबुक लाईव्ह सुरु असताना सत्ताधारी पक्षाचे नेते जाहीर कार्यक्रम , उद्घाटने यांचे फेसबुक लाईव्ह करत होते. मुख्यमंत्री इकडे कडक निर्बंध जाहीर करतात , दुसरीकडे एका सत्ताधारी मुख्य असे मंत्री सांगतात – “ त्या ठिकाणी निवडणूक आहे तिथे नियम सैल असायला हवे “. पश्चिम बंगालमध्ये मास्क शिवाय काढलेल्या रॅली विषयी भाजपचे एक राष्ट्रीय नेते म्हणाले कि ‘आम्हाला वाटत नाही रॅली मुळे संसर्ग वाढला आहे’. परत एकमेकांकडे बोट दाखवत ते शेण खाताय आम्हीही खाऊ म्हणत हात झटकायला मोकळे. प्रचार सभा गाजवताना प्रेतांसाठी स्मशानभूमी कमी पडते आहे याचे कोणाला ही भान राहिले नाही. सर्वच पक्षांचे नेते दुसऱ्या लाटेत असा प्रचार करत होते की जणू काही कोरोनाने निवडणूक आयोगाला निवेदन देऊन ‘आम्ही या भागात जाणार नाही’ असे जाहीर केले आहे.

हातावर पोट असलेला फेरीवाला , चहाची टपरी चालवणारे, शेतकरी यांना मात्र, कोरोनाचे कारण दाखवून औषध , बेड शिवाय घरात उपाशी बसवणारे ‘जीआर’ मात्र रोज काढले जात होते. लोकांच्या बेशिस्तीचे समर्थन करता येणार नाही, पण दुसऱ्या लाटेत हजारांच्या सभा भरवणारे हेच नेते सांगणार – काय करणार, जनता बेजबाबदारपणे वागत असल्यावर लॉकडाउन लावावाच लागणार. चुकून नेत्यांना त्यांच्याच सभा वगैरे घेण्याबदल प्रश्न विचारले की ‘तुम्हाला एवढंच दिसत का? ’ म्हणून चिडायचं किंवा ‘आम्ही कुठे बोलावलंय लोकांना, ते स्वतःच आले.’ सर्वसामान्य जनता एवढे होऊनही सभांना गर्दी करतच होती. आपण कोरोनाच्या गर्दीच्या सापळ्यात अडकून मरणार आहोत ही साधी गोष्टही न कळणारे सर्वसामान्य परत कोरोनाने गेलेल्यांच्या श्रद्धांजलीच्या बोर्डावर याच नेत्यांचे फोटो टाकतात. दुसरी लाट सुरु झाली तेव्हा पंढरपूर आणि पश्चिम बंगाल दोन्ही निवडणुकीचे प्रचार वेगळ्या पद्धतीने होतील असे वाटले होते. पण कोण जास्त थोर – मूर्ख बनवणारे की मुर्खात निघणारे, असे सगळीकडे चित्र होते. स्वतःला मोठे नेते म्हणवून घेणाऱ्या या नेत्यांचा मोठेपणा नेमका कोणत्या खात्यात लिहायचा तेच कळत नाही. आवडत्या लोकनेत्यांनी एकमेकांना दिलेली  टोपणनावे, शिव्या मतदार इतके गर्दी करून ऐकत होते की या शिव्यांच्या दर्जावरच जणू काही कोणाला निवडून द्यायचे हे ते ठरवणार आहेत. हा प्रचाराचा मनोरंजनाचा खेळ चघळत असताना, हेच कार्यकर्ते किंवा मतदार आजारी पडल्यावर जेंव्हा त्यांना बेड मिळणार नाही तेव्हा या लोकनेत्याच्या घरी गेले तर या नेत्यांच्या बंगल्यावरची कुत्री त्यांना आतमध्ये तरी शिरू देईल का? हा साधा प्रश्न ही या सर्व सामान्य जनतेच्या मनात येत नाही.

पंढरपूर , बंगाल मध्ये जे झाले ते उद्या आपल्या गावातही होऊ शकते. आपल्या गावात कोरोना नको असेल तर आधी एक करा – आमच्या गावात एक वर्षभर कोरोनाचा एकही रुग्ण सापडत नाही  व गावात प्रत्येक नागरिकाला कोरोनाची लस मिळत नाही तो पर्यंत एकही सभा घेण्यास परवानगी नाही,  असे फलक गावात वेशीवर लावा. असे करायचे नसेल तर ही दुसरी लाट इतकी भयानक आहे की गावात ‘भावपूर्ण श्रद्धांजली’चे किती बोर्ड्स तयार ठेवावे लागतील याचा हिशोब करत बसा.   

• डॉ. अमोल अन्नदाते

रेमडीसिवीर बद्दल अंतिम सत्य – रेमडीसिवीर बहोत कुछ है लेकीन सब कुछ नही सध्या रेमडीसिवीरचा तुटवडा , यासाठी मेडिकल समोर रांगा आणि या औषधा साठी दाही दिशा धावणारे नातेवाईक असे चित्र आहे. डॉक्टरांनी द्यायला सांगितलेले हे औषध मिळवण्याचा प्रयत्न जरूर करा पण या विज्ञानिक गोष्टी समजून घ्या.

   रेमडीसिवीरचा उपयोग हा लक्षणे सुरु झाल्यावर पहिल्या १० दिवसात केल्यास प्रयोगांमध्ये असे दिसून आले आहे कि याचा मृत्यू दर कमी करण्यावर काही विशेष परिणाम नाही पण रुग्णालयातले दिवस ३ ते ५ दिवस  व लक्षणे कमी करण्यास मात्र उपयोग आहे. मग मृत्यू टळणार नसेल तर डॉक्टर हे औषध का देत आहेत? कुठल्या ही मेडिकल ट्रायलच्या निकालांचे विश्लेषण करण्याची एक पद्धत असते. मृत्यूचा कमी होणारा आकडा सांख्यिकी दृष्ट्या कमी आहे व नोंद घेण्या जोगा नाही असा त्याचा अर्थ असतो. म्हणजे मनसेचा किंवा शेकापचा विधानसभेत एकच आमदार आहे अरे पण एक तरी आहे ना असा हा अर्थ समजावून सांगता येईल. म्हणजे रेमडीसिवीरने  कदाचित ६ वाचत असतील पण ६० वाचत नाहीत. पण जसे १०० पैकी कुठल्या ३ लोकांचा कोरोनाने मृत्यू होणार हे निश्चितपणे सांगता येत नाही, तसेच कुठले ६ रेमडीसिवीरने वाचणार हे ही निश्चितपणे सांगता येणार नाही. त्यातच ज्या रुग्णांचे वय जास्त आहे, ज्यांना डायबेटीस , उच्च रक्तदाब, हृदयरोग आहे त्यांना वाचवण्यात दिलेल्या प्रत्येक गोष्टीची मदत होते. त्यापैकी रेमडीसिवीर आहे. हे औषध अर्ध्या हळकुंडात पिवळे असले तरी सध्या रेमडीसिवीर, टोकलीझुमॅब, स्टीरॉईड असे अनेक अर्धे अर्धे पिवळे करणारे हळकुंडाचे  तुकडे एकत्र करून रुग्ण व उपचार शक्य तितके पिवळे – यशस्वी करण्याची प्रयत्नांची शर्थ डॉक्टर करत आहेत. यातला ३ ते ५ दिवस लक्षणे कमी करण्याचा फायदा अशा साथीत कसा होतो ते समजून घ्या. आज बेड शिवाय व ऑक्सिजन शिवाय लोक रस्त्यावर तडफडून मरत असताना १००० रुग्णांचे ३ ते ५ दिवसांनी लक्षणे कमी होऊन ती घरी गेली कि पुढील प्रतीक्षेत असलेल्या १००० रुग्णांसाठी बेड उपलब्ध होतो आणि त्यांना लवकर उपचार सुरु झाल्या मुळे ते वाचतात. तुम्हाला वाटेल त्यांना वाचवायला मी कशाला रेमडीसिवीर घेऊ ? कारण तो रुग्ण तुमचा भाऊ , वडील , बायको , मुल कोणीही असू शकत. मागचा रुग्ण रेमडीसिवीर घेऊन ३ दिवस लवकर घरी गेला म्हणून तुम्हाला / तुमच्या नातेवाईकाला बेड मोकळा झाला हे विसरता येणार नाही.

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा

रेमडीसिवीरची ५ मुख्य इंडीकेशन्स आहेत –

• सिटी स्कॅन स्कोर ८ पेक्षा जास्त
• सिटी स्कॅन स्कोर ८ पेक्षा कमी पण फुफुसाचा काही भाग कडक होणे. – कोंसॉलीदेशन
•  न्युमोनिया
• ऑक्सिजन न लावता ऑक्सिजनची पातळी ९४ पेक्षा कमी असणे.
• वयोवृद्ध रुग्णात इतर आजारासह १०१ च्या पुढे ताप आहे.

ही मुख्य ५ कारणे सोडून यातल्या काही गोष्टींची सरमिसळ किंवा आजार झपाट्याने वाढत असल्याची किंवा कुठली एखादी तपासणी तीव्रता दर्शवत असल्यास सहाव कारण हे डॉक्टरांच्या सिक्स्थ सेन्स साठी सोडाव लागत.

सध्या रुग्णांची संख्याच जास्त असल्याने मुख्य ५ कारणांमध्ये बसणाऱ्या रुग्णांची संख्याच जास्त आहे ही डॉक्टरांची बाजू रुग्णांनी समजून घ्यावी व खाजगी रुग्णालयात उगीचच फायदा नसताना रेमडीसिवीर देत आहेत हा गैरसमज मनातून काढून टाकावा.

रेमडीसिवीर बद्दल अंतिम सत्य – रेमडीसिवीर बहोत कुछ है लेकीन सब कुछ नही सध्या अत्यवस्थ कोविड रुग्ण वाचवण्यासाठी ऑक्सिजन , लो मोल्युकेलार वेट हिपॅरीन, स्टीरॉईड, रेमडीसिवीर, टोकलीझुमॅब हे आम्हा डॉक्टरांच्या भात्यातील ५ मुख्य बाण आहेत. यातले कुठले ही रामबाण नाही पण त्या त्या परिस्थितीत तो तो बाण उपयोगी पडतो. बाहुबलीच्या पोस्टरमधील देवसेना व बाहुबली एकत्रित पकडलेला तीन बाणांचा धनुष्य तुम्हाला आठवत असेल. असेच आम्हा डॉक्टरांच्या हातातल्या धनुष्यातील ५ बाण एकत्रित  किंवा कुठलेही तीन बाण सोडल्यास किमान काही रुग्णांना वाचवण्यात आम्हाला यश येते आहे. आज प्रेतांच्या अंत्य संस्काराला सरणपण ही मिळत नसल्याची भयानक परिस्थिती काही ठिकाणी असताना काहीही करा पण रुग्ण वाचवा अशी डॉक्टरांची मनस्थिती आहे आणि म्हणून रेमडीसिवीरचा वापर डॉक्टरांना अपरिहार्य आहे. पुढच्या क्षणाला रेमडीसिवीर मिळाल नाही तर रुग्ण लगेच दगावेल का ? नाही पण तो अशा स्थितीत आहे कि रेमडीसिवीर दिल्याने तो वाचण्याची शक्यता वाढेल. हा शब्दांचा खेळ नाही , वैज्ञानिक सत्य आहे. मग आपण काय करायचे ? डॉक्टरांवर विश्वास ठेवून रेमडीसिवीर आणायला सांगितले तर प्रयत्न करायचे , मिळाले नाही तर सगळे संपले अशी भावना मनात आणून मुळीच हतबद्ध व्हायचे नाही, खचून जायचे नाही , कुठे रे रेमडीसिवीरचा काळा बाजार सुरु असेल तर तो उघड्यावर आणायचा व त्या विषयी दाद मागायची, शासनाकडे रेमडीसीवर मुबलक प्रमाणात मिळावे म्हणून जनरेटा वाढवायचा.

डॉ. अमोल अन्नदाते

डॉ. अमोल अन्नदाते यांचे लेख वाचा